بازگشت بانک های منزوی ایران به عرصه جهانی کند و دردناک است

به گزارش خبرنگار «اخبار بانک» به نقل از رویترز، بانک های ایرانی غرق در بدهی های بد و دور از نظام مالی جهانی به شدت نیاز به از سر گیری تجارت با وام دهندگان خارجی دارند که برای آنها نیز فرصت بزرگی در پیش رو خواهد بود.

دارایی های بانکداری اسلامی ایران در ماه مارس سال ۲۰۱۵ (ابتدای سال ۹۴) ۱۷۳۴۴ تریلیون ریال که با نرخ مبادله آزاد معادل ۵۲۳ میلیارد دلار است، برآورد می شود.

اما سرمایه نوسانی بانک های ایرانی و ارتباط نزدیک آنها با دولت خطر معامله به آنها را زیاد می کند. در طول این سال های انزوا این بانک ها گونه ای از بانکداری اسلامی را توسعه داده اند که با دیگر کشورهای اسلامی تفاوت دارد.

این تفاوت ها، انجام تجارت با بانک های ایران را حتی برای دیگر بازارهای مالی بزرگ اسلامی منطقه خلیج فارس و جنوب شرقی آسیا دشوار می کند.

ممکن است در ماه های آینده تحریم های ایران لغو شود و قدرت های جهانی بتوانند در رابطه با تاسیسات هسته ای ایران به توافق برسند. مشخصاً در نتیجه این اتفاق موجی از تجارت و سرمایه روانه ایران می شود. فرصت صعود بسیاری عظیمی می تواند در انتظار موسسات مالی ایرانی باشد.

اما پیکره بانک های ایران به گونه ای نیست که از این انفجار استفاده کند. با توجه به اینکه ایران در سال های اخیر با تحریم ها دست و پنجه نرم کرده است، دولت نرخ سود بانکی را به کمتر از تورم رساند که در سال ۲۰۱۳ به ۴۰ درصد رسید. وام های غیرکاربردی به ۱۷درصد از کل وام ها در سال ۲۰۱۳ رسید .

دولت حسن روحانی که از سال ۲۰۱۳ بر سر کار آمد تورم را تا حد زیادی کاهش داد و بانک ها توانستند ترازنامه خود را اصلاح کنند. بر اساس اطلاعات بانک مرکزی در ماه مارس سال ۲۰۱۴ میزان وام های بد به ۱۳.۲ درصد رسید.

اما بهبود کامل نیاز به گذشت سال های زیادی دارد. بانک ها برای انجام تجارت های قابل توجه جدید نیاز به فروش میلیاردها دلار سرمایه از طریق فروش اوراق صکوک و سهام دارند.

یکی دیگر از عوامل خطری که در رابطه با تجارت با موسسات مالی ایران مورد توجه قرار گرفته وابستگی آنها به دولت است اگرچه، رئیس جمهور اعلام کرده که خواستار نقش بزرگتر بخش خصوصی در اقتصاد است. این در حالی است که اکثر ۱۹ بانک خصوصی ایرانی وابستگی نزدیکی با موسسات دولتی دارند و تحت تاثیر آنها عمل می کنند.

ایران در سال ۱۹۸۳ قوانینی وضع کرد که نظام مالی را بطور کامل به یک نظام مالی اسلامی تبدیل کند اما با اینحال نوع منحصر بفردی از بانکداری مبتنی بر شریعت به شمار می رود.

اگرچه در بانکداری اسلامی بهره حرام است اما بانک های ایرانی همچنان بطور موثر می توانند از معاملات با بهره استفاده کنند.
تمامی این ویژگی ها نشان دهنده تمایز قابل توجه بانکداری اسلامی ایران با دیگر نمونه آن در دیگر نقاط دنیا است. بدین ترتیب ایجاد ارتباط بانک های اسلامی دیگر کشورها و حتی بانک های متعارف با بانک های ایرن دست کم در ابتدا بسیار دشوار خواهد بود.

از سوی دیگر نشانه هایی وجود دارد که ایران در تلاش برای تسهیل اینگونه همکاری ها است. بطوری که به گزارش سازمان بورس و اوراق بهادار این سازمان در حال برنامه ریزی نوع جدیدی از اوراق صکوک است.