نرخ سود بین بانکی به سقف تاریخی خود رسید

نرخ بهره بین بانکی، یکی از ابزارهای کلیدی بانک‌مرکزی برای کنترل سیاست‌‌‌های پولی و مالی کشور است. این نرخ در ایران اخیرا به ۲۳.۹۴‌درصد رسیده که بالاترین میزان ثبت‌‌‌شده از زمان آغاز عملیات بازار باز در نظام بانکی کشور محسوب می‌شود. این افزایش نشان‌‌‌دهنده سیاست‌‌‌های انقباضی بانک‌مرکزی برای مهار رشد نقدینگی و کنترل تورم است. در این گزارش، پیامدهای این روند، احتمال تغییر کریدور بهره‌‌‌ای و نقش نرخ بهره در شرایط اقتصادی کشور بررسی می‌شود. نرخ بهره بین‌بانکی به نرخ سودی اطلاق می‌شود که بانک‌ها برای تامین کسری نقدینگی روزانه از یکدیگر قرض می‌‌‌گیرند. این نرخ، به‌‌‌عنوان یکی از شاخص‌‌‌های مهم برای تعیین نرخ بهره مرجع در شبکه بانکی و بازارهای مالی شناخته می‌شود.
 در ایران، این نرخ اهمیت زیادی در تنظیم سیاست‌‌‌های پولی و کنترل تورم دارد، اما به دلیل شرایط خاص اقتصادی، نرخ بهره بین‌بانکی در کشور به مرجع اصلی برای تعیین نرخ تامین مالی در بازارهای غیررسمی تبدیل نشده است. این نرخ نقش مهمی در تعیین شرایط مالی و اقتصادی کشور دارد و نشانگر وضعیت نقدینگی و تمایلات بانک‌ها برای وام‌‌‌دهی است. هرچه نرخ بهره بین‌بانکی بالاتر باشد، نشان‌‌‌دهنده افزایش هزینه خلق نقدینگی در نظام بانکی است. عملیات بازار باز چیست؟
منظور از عملیات بازار باز یا (Open market operation) یا (OMO) ، خرید و فروش اوراق قرضه دولتی در بازار بین بانکی برای انبساط یا انقباض میزان پول خلق‌شده در سیستم بانکی است که توسط بانک‌های مرکزی کشورها انجام می‌شود. خریدها به صورت ریپو انجام می‌‌‌شوند. قرارداد بازخرید (Repurchase Agreement)  یا ریپو(Repo)  یک قرارداد مالی است که در آن فروشنده موافقت می‌کند اوراق بهاداری را به خریدار فروخته و متعهد می‌شود که این اوراق را در تاریخ و قیمت مشخصی (کمی بالاتر از قیمت فروش) در آینده مجددا خریداری کند. هدف از قراردادهای ریپو تامین مالی کوتاه‌مدت بانک‌هاست و بانک‌ها می‌‌‌توانند با این قرارداد با نرخ بهره مناسب، نقدینگی موردنیاز خود را از طریق بانک‌مرکزی تامین کنند. در ریپوی مستقیم عملیات بازار باز به سیستم بانکی پول تزریق می‌کنند و رشد نقدینگی را افزایش می‌دهند، در حالی که فروش‌ها عکس این را انجام می‌دهند.

سقف تاریخی نرخ بهره بین‌بانکی
به گفته کارشناسان یکی از دلایل کلیدی افزایش نرخ بهره بین‌بانکی، سیاست‌‌‌های انقباضی بانک‌مرکزی است که برای مهار رشد نقدینگی اتخاذ شده است. رشد نقدینگی در ماه‌‌‌های اخیر به شکل قابل‌توجهی افزایش یافته و بانک‌مرکزی تلاش کرده است با افزایش نرخ بهره بین بانکی، از تزریق بیش از حد پول به اقتصاد جلوگیری کند. با افزایش نرخ بهره بین بانکی، هزینه تامین نقدینگی برای بانک‌ها افزایش یافته و در نتیجه نرخ سود تسهیلات بانکی نیز بالا می‌رود. همچنین افزایش نرخ بهره تسهیلات، تمایل متقاضیان برای اخذ وام را کاهش می‌دهد که می‌‌‌تواند به کاهش تقاضا در بخش‌‌‌های مختلف اقتصادی منجر شود. افزایش نرخ بهره بین‌بانکی می‌‌‌تواند به بانک‌ها فشار وارد کند تا نرخ سود سپرده‌‌‌های بانکی را افزایش دهند.