سرعت بسیار پایین سپرده‌گیری بانک‌ها

میزان سپرده‌های ارزی هم طی این مدت حدود ۳.۱۷‌ درصد رشد داشته و از ۱۶۵‌ هزار میلیارد تومان به ۱۷۰‌ هزار میلیارد تومان رسیده است. بیشتر رشد میزان سپرده‌‌‌های ارزی مربوط به سپرده‌‌‌های کوتاه‌‌‌مدت است که رشد ۱۵ درصدی داشته است؛ این درحالی است که میزان سپرده‌‌‌های بلندمدت ارزی رشدی ۰.۴۲ درصدی داشته است. بانک سامان طی این دوره با رشد ۳۴ درصدی در میزان سپرده‌‌‌های ارزی کوتاه مدت خود روبه رو بوده‌‌‌اند که با فاصله زیادی از دیگر بانک‌‌‌ها در جایگاه نخست قرار گرفته و بیشترین تاثیر را در رشد سپرده‌‌‌های ارزی داشته است. بیشترین میزان رشد سپرده‌‌‌های ارزی بلندمدت هم مربوط به بانک اقتصاد‌نوین بوده که رشد ۶ درصدی داشته است.

بررسی عملکرد جذب سپرده بانک‌‌‌های بورسی
داده‌‌‌های گزارش‌‌‌های مالی ماهانه نشان می‌‌‌دهد که طی دوره یک‌ماهه دی، بانک خاورمیانه بیشترین میزان جذب سپرده را در بین دیگر بانک‌‌‌ها تجربه کرده است. میزان کل سپرده‌‌‌های این بانک از 57.9‌هزار میلیارد تومان در ابتدای دی به 61.5‌هزار میلیارد تومان در انتهای این ماه رسیده که مبین رشد 6.16 درصدی میزان سپرده‌‌‌های این بانک است. پس از خاورمیانه، بانک دی در جایگاه دوم قرار دارد. میزان سپرده‌‌‌های این بانک در مدت مورد بررسی با رشد 5.71 درصدی از 45.2‌هزار میلیارد تومان به 47.8‌هزار میلیارد تومان رسیده است.
در جایگاه سوم بیشترین میزان رشد سپرده‌ها هم بانک سامان قرار دارد. در انتهای آذر میزان مانده سپرده‌‌‌های این بانک حدود 197‌هزار میلیارد تومان گزارش شده بود که در انتهای دی این میزان با رشد 4.31 درصدی به 205‌هزار میلیارد تومان رسید. در بین بانک‌‌‌های مورد بررسی سه بانک با کاهش میزان سپرده‌‌‌ها روبه‌رو بوده که البته این میزان بسیار ناچیز بوده است. بیشترین میزان کاهش سپرده‌‌‌ها مربوط به  پست بانک است که با افت 1.73 درصدی از 72‌هزار میلیارد تومان به 71‌هزار میلیارد تومان رسیده است. پس از این بانک هم دو بانک ملت و پاسارگاد با کاهش کمتر از یک درصدی روبه‌رو بوده‌اند.

بررسی عملکرد جذب سپرده‌‌‌های ارزی
در خصوص سپرده‌‌‌های ارزی بلند‌مدت می‌توان گفت که بانک اقتصاد نوین با رشد 6درصدی سپرده‌‌‌های بلند‌مدت خود، تقریبا در این حوزه موفق‌‌‌تر از دیگران عمل کرده است. میزان سپرده‌‌‌های بلند‌مدت این بانک از 12.5‌هزار میلیارد تومان به حدود 13.3‌هزار میلیارد تومان در انتهای دی ماه رسیده است. پس از این بانک هم بانک تجارت قرار دارد. میزان سپرده‌‌‌های بلندمدت این بانک رشدی حدودا 1.7درصدی داشته و از 14.1‌هزار میلیارد تومان به 14.3‌هزار میلیارد تومان رسیده است. غیر از این دو بانک، بانک‌‌‌ها دیگر یا رشدی نداشته‌‌‌ یا رشدی نزدیک به صفر داشته‌اند. به‌طور کلی از 11 بانک بررسی شده، دو بانک رشد سپرده بلند‌مدت و 6 بانک هم کاهش سپرده داشته‌اند، دو بانک دیگر هم هیچ تغییری در سپرده‌‌‌های ارزی بلند‌مدت خود تجربه نکرده‌‌‌اند.

در بخش سپرده‌‌‌های کوتاه‌‌‌مدت، بیشترین میزان رشد سپرده‌‌‌ها برای بانک سامان است که میزان سپرده‌‌‌های ارزی کوتاه‌‌‌مدت این بانک با رشد34 درصدی روبه رو بوده است. میزان سپرده‌‌‌های ارزی کوتاه مدت بانک سامان از 16.5‌ هزار میلیارد تومان به 22.2‌ هزار میلیارد تومان در انتهای دی ماه رسیده است. پس از آن بانک پاسارگاد با اختلاف بالایی در جایگاه بعدی قرار دارد. میزان سپرده‌‌‌های ارزی کوتاه‌‌‌مدت این بانک با رشدی 13درصدی از 2.9‌ هزار میلیارد تومان به 3.3 ‌هزار میلیارد تومان رسیده است. پس از این دو بانک بانک دیگری با رشد چشمگیری در میزان سپرده‌‌‌های کوتاه مدت روبه رو نبوده و از 11 بانک مورد بررسی، 4 بانک بدون تغییر خاصی در سپرده‌‌‌های کوتاه مدت بوده و میزان سپرده‌‌‌های ارزی کوتاه مدت 4 بانک هم منفی بوده است. بانک خاورمیانه در این بین بیشترین کاهش سپرده‌‌‌های ارزی را تجربه کرده و با کاهش حدودا 2.5 درصدی همراه بوده است. تغییرات سپرده‌‌‌های ارزی بانک‌‌‌های دیگر هم تغییرات چندانی نداشته است.

اهمیت سپرده‌‌‌پذیری ارزی بانک‌‌‌ها
سپرده‌‌‌‌‌‌‌‌‌پذیری یکی از خدماتی است که بانک‌‌‌ها از گذشته‌‌‌ تاکنون ارائه داده و به کمک آن ابزارهای سیاستی بسیاری ابداع شده است. سپرده‌‌‌ها در بانک‌‌‌ها علاوه بر اینکه از امنیت مناسبی برخوردارند، موجب می‌‌‌شوند تا نقدینگی در دست مردم کاهش یافته و با سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌های بانک، به سمت افرادی که نیازمند نقدینگی هستند حرکت کنند. درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری سپرده‌‌‌ها یا سود ناشی از وام دادن آنها، بخش اعظمی از درآمد بانک‌‌‌ها را تشکیل می‌‌‌دهد و به همین منظور جذب سپرده بیشتر یکی از اولویت‌‌‌های بانک‌‌‌ها محسوب می‌شود. سپرده‌‌‌‌‌‌گذاری در بانک‌‌‌ها شامل انواع ارزها‌‌‌، یعنی حتی ارزهای خارجی نیز می‌شود. این نهادهای مالی برای تامین مالی اموری که به ذخیره ارزهای خارجی نیاز دارد، باید به جذب سپرده‌‌‌های ارزی بپردازند. در ایران، به‌‌‌دلیل اعمال تحریم‌‌‌های گوناگون و همچنین تقاضای سفته‌‌‌‌‌‌بازی بالا برای ارزهای خارجی، دستیابی به این‌‌‌گونه دارایی‌‌‌‌‌‌ها برای نیازمندان اصلی آن مانند تولیدکنندگان سخت‌‌‌‌‌‌تر است. بنابراین جمع‌‌‌آوری ارزهای خانگی یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند جریان ارزها را به سمت نیازمندان اصلی آن هدایت کند.

سپرده‌‌‌های ارزی یکی از مهم‌ترین سپرده‌‌‌هایی است که توسط بانک‌‌‌ها جذب می‌شود. این سپرده‌‌‌ها علاوه بر اینکه امنیت اسکناس‌‌‌‌‌‌های خارجی افراد را تضمین می‌‌‌کنند، این دارایی‌‌‌‌‌‌ها را به سمت چرخه تولید هدایت خواهند کرد. در ایران که تحت‌تاثیر تحریم‌‌‌ها دسترسی به ارز با مشکلات متعددی مواجه است، اهمیت این‌‌‌گونه سپرده‌‌‌‌‌‌پذیری بیشتر مشخص می‌شود. دولت در کنار بانک‌‌‌ها در تلاش است تا با وضع سیاست‌‌‌های تشویقی مردم را برای سپرده‌‌‌‌‌‌گذاری ارزی در بانک‌‌‌ها تشویق کند.

هرچند که پیش‌تر سابقه نه چندان جذابی در بازگشت دارایی‌‌‌‌‌‌ها به افراد وجود داشته، ولی دولت می‌تواند با اصلاح قوانین، اعتماد‌‌‌سازی دوباره‌‌‌‌‌‌ای انجام دهد. بانک‌‌‌ها با جذب سپرده‌‌‌های ارزی، نقدینگی مورد نیاز خود را برای امور اعتباری ارزی تامین می‌‌‌کنند. باتوجه به تحریم‌‌‌ها و سختی تامین ارز مورد نیاز برای بانک‌‌‌ها، سپرده‌‌‌های ارزی می‌توانند کمک شایانی در این حوزه باشند. علاوه بر این موضوع، جمع‌‌‌آوری ارزهای خانگی می‌تواند نوسانات بازار ارز را نیز کنترل کند.
بانک‌‌‌ها برای جذب سپرده‌‌‌های ارزی معمولا از متداول‌‌‌‌‌‌ترین ابزار خود یعنی نرخ سود سپرده‌‌‌‌‌‌ استفاده می‌‌‌کنند. آنها با تقاضای یک ارز خاص از سوی مشتریان و همچنین منابع در دسترس خود، نرخ بهره مناسب را برای جذب سپرده‌‌‌های ارزی انتخاب کرده و به نوعی باتوجه به نرخ سود، با یکدیگر در جذب دارایی‌‌‌‌‌‌های ارزی رقابت می‌‌‌کنند. علاوه بر این موضوع، بانک‌‌‌ها معمولا تسهیلات ویژه را هم برای سپرده‌‌‌‌‌‌گذاران در نظر می‌‌‌گیرند تا بتوانند آنان را بیشتر نسبت به سپرده‌‌‌‌‌‌گذاری تشویق کنند. در ایران، بانک‌‌‌ها خدمت سپرده‌‌‌های ارزی را برای سه ارز دلار، یورو و درهم ارائه می‌‌‌دهند./ دنیای اقتصاد