پشت پرده توقف واریز آنی وجه خرید

به گزارش پايگاه خبري اخبار بانك به نقل از مهر، ناصر حکیمی گفت: طی ۱۸ ماهه منتهی به مهرماه ۹۱ ارزش تراکنش‌های سامانه خرید با کارت بانکی از ۱۰ هزار میلیارد تومان در هر ماه به ۸۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است و از آنجایی که پیش بینی می کردیم این مقدار تراکنش باز هم با سرعتی فراوان افزایش پیدا کند، اتخاذ تدابیر فنی و قانونی برای مدیریت خدمات دهی در حوزه نظام پرداخت گریز ناپذیر بود.

وی ادامه داد: یکی از اقدامات زیرساختی بانک مرکزی در این رابطه ایجاد شبکه ای مستقل برای تراکنش با پایانه های فروش بود. به این ترتیب ما با ایجاد شبکه مستقل، تراکنش های خودپردازی و اینترنتی را از شبکه پایانه های فروش جدا کردیم تا سرعت و دقت تراکنش در هر سه مورد افزایش یابد.
حکیمی افزود: پیش از راه اندازی این شبکه جدید که شاپرک نامیده شده، تمام ترافیک تراکنش‌های خودپردازها، اینترنت بانک ها و پایانه های فروش روی یک شبکه بار بود؛ به همین علت نیز در برخی موارد خصوصا ایام اوج مراجعه مانند زمان واریز یارانه ها با اختلال مواجه می شدیم.

این مقام مسئول در بانک مرکزی گفت: از اردیبهشت ماه امسال طراحی شبکه ای به نام شبکه الکترونیکی پرداخت کارت یا همان شاپرک را کلید زدیم که در شهریور ماه امسال به بهره برداری رسید و از آن زمان به تدریج تراکنش پایانه های فروش را به این شبکه منتقل کردیم. از آنجایی هم که این انتقال عملیاتی فنی بود، مردم تغییری را در کاربری های خود احساس نکردند تا اینکه موضوع توقف واریز آنی وجه خرید از سوی بانک مرکزی مطرح شد.

حکیمی در پاسخ به این پرسش که چرا بانک مرکزی واریز آنی را از ۱۵ آذر ماه متوقف کرده است؟ گفت: برای این تصمیم دلایل متعددی وجود دارد که برخی از آنها از جنس مسائل اقتصادی مانند ضرورت مدیریت سرعت گردش پول یا خلق نقدینگی است که پرداختن به آنها چندان ضرورتی ندارد اما دلایل فنی و امنیتی مهمی نیز پشت سر این تصمیم وجود دارد.

مدیر اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی در تشریح این دلایل گفت: فناوری و استانداردهایی که در همه کشورهای دنیا در حوزه پرداخت و واریز از طریق سامانه های خرید یا همان pos ها وجود دارد، از اصول و مقررات واحدی تبعیت می کند و اینگونه که هر کشور و اقتصادی در این حوزه طبق سلائق خود عمل کند. بر مبنای این استانداردها نیز برداشت از حساب خریدار به صورت آنی صورت می گیرد اما واریز به حساب فروشنده در قالب بسته های واریزی انجام می پذیرد.

وی افزود: در هر تراکنش خرید با کارت بانکی دو عملیات اتفاق می افتد؛ برداشت از حساب خریدار و واریز به حساب فروشنده. حال اگر قرار باشد هر دو عملیات به صورت آنی انجام شود و به ازای هر خرید یک بار فرمان برداشت به بانک صادر شود و یک بار نیز فرمان واریز به همان بانک یا بانک دیگر داده شود، ترافیک شبکه بسیار بالا می رود. به همین دلیل بانکها عملیات برداشت را به صورت آنی انجام می دهند تا هم فروشنده مطمئن شود که پول از حساب خریدار کسر شده و هم خریدار نتواند بیش از موجودی واقعی خود، خرید انجام دهد. فرمان واریز اما با تاخیر صادر می شود تا چند مورد خرید با هم تجمیع شده و در قالب یک بسته واریزی به حساب فروشنده اضافه شود.

حکیمی گفت: به این ترتیب ترافیک شبکه به اندازه قابل ملاحظه ای کاهش می یابد. از سوی دیگر تنها در صورتی فرایند خرید کامل نمی شود که مشکل یا اختلالی در قسمت برداشت آنی از حساب خریدار بوجود آمده باشد و در صورت وجود مشکل در بخش واریز، فرصت برای حل اختلال بدون اینکه فرایند خرید متوقف و معطل شود، وجود خواهد داشت.

این مقام مسئول در بانک مرکزی ادامه داد: یکی دیگر از فوائد توقف واریز آنی این است که اگر به هر علتی مانند گم شدن یا به سرقت رفتن کارت بانکی فرد، امکان خرید از طریق کارت برای کسی غیر از صاحب کارت فراهم شود، آنی نبودن واریز به حساب فروشنده این فرصت را به صاحب اصلی کارت می دهد تا به طرق مختلف مراتب را به بانک صادرکننده کارت اطلاع دهد تا از سوءاستفاده های احتمالی یابنده یا سارق کارت جلوگیری شود.

حکیمی ادامه داد: به صورت خلاصه باید تصریح کنم که آنی نبودن واریز وجه خرید در تمام دنیا امری رایج، پذیرفته شده و ناظر بر افزایش امنیت کاربران خدمات خرید با کارت های بانکی است و در کشور ما هم با همین هدف از این پس اعمال می شود.

وی ادامه داد: نخستین پیامد اجرای این قانون و تفکیک شبکه pos از شتاب طی ۲۴ ساعت گذشته و در جریان واریز یارانه های آذر ماه خود را نشان داد چرا که طبق آمارها و بررسی های انجام گرفته کمترین موارد اختلال و مغایرت را طی این مدت نسبت به موعد واریز یارانه در آبان ماه شاهد بودیم چه در حوزه pos و چه در حوزه برداشت شتابی از خودپردازها.