اعلام ویژگی‌های امنیتی ایران چک 500 هزار ریالی

به گزارش پایگاه خبری اخبار بانك، آشنایی با مشخصات امنیتی و ایران چک به شهروندان کمک می کند تا به راحتی ایران چک های واقعی را از موارد تقلبی و جعلی تشخیص دهند .

بانک مرکزی اعلام کرد : در ایران چک های ۵۰۰ هزار ریالی مشخصات امنیتی متعددی وجود دارد که تشخیص آنها با اندکی دقت و به آسانی امکان پذیر است که به شرح ذیل به آنها اشاره می شود.


۱ - نخ‌های امنیتی

یکی از ویژگی‌های امنیتی که داخل کاغذ این ایران چک‌ها تعبیه شده ، دو عدد نخ امنیتی است که مشابه یکی از آنها به نام نخ ویندو (Window) در کاغذ اسکناسهای پنج هزار ریالی و بالاتر به کار رفته که در برخی نقاط اسکناس آن را به صورت ظاهر شده می‌بینیم و در برخی نقاط در داخل کاغذ اسکناس قرار گرفته است.

روی نخ و یند و ایران چک ۵۰۰ هزار ریالی عدد ۵۰۰ هزار ریال نوشته شده است . این نخ به نام نخ هولوگرافیک هم موسوم بوده و در مقابل نور ، تلألؤ خاصی دارد و شکست نوری ایجاد می‌کند. تقریباً به مشخصات هولوگرام نزدیک است ولی هولوگرام نیست.

نخ دیگری که در نزدیکی این نخ کار شده به نام نخ پنهان یا Embed است. این نخ در اسکناسهای ۱۰۰ و ۲۰۰ تومانی در داخل خمیره کاغذ کار شده و با اشعه ماوراء بنفش در رنگهای سبز، آبی، زرد و قرمز قابل مشاهده است.

اگر هر کدام از این دو مشخصه دارای خدشه باشد یا حتی یکی از آنها وجود نداشته باشد، قطعاً ایران چک اصیل نخواهد بود و از دید بانک مرکزی ، جعلی محسوب می‌شود.

۲ - واترمارک

مشخصه دیگری که در داخل خمیره کاغذ قرار گرفته واترمارک است . واترمارک وجه مشترک تمام اسنادی است که در سازمان تولید اسکناس و مسکوک بانک مرکزی تولید می‌شوند . یعنی هم در داخل اسکناس قرار گرفته و هم در کاغذ ایران چک. این مشخصه بسیار مهم است و اگر مردم با این مشخصه آشنایی کامل پیدا کنند به راحتی می‌توانند سندهای جعلی را از اصلی تشخیص دهند. به خصوص ایران چک که در آن واترمارک حکیم ابوالقاسم فردوسی به صورت سه بعدی کار شده است.

واترمارک فردوسی تعبیه شده در داخل خمیره کاغذ به قدری شفاف و روشن است که از دو طرف ایران چک در مقابل نور به راحتی و وضوح قابل رؤیت و تشخیص است.

۳ - فایبرهای فلورسنتی

الیاف فلورسنتی که در داخل کاغذ ایران چک‌ها بکار رفته از دیگر ویژگی‌های امنیتی ایران چک‌ها است و با قلم‌های نوری که نور فلورسنت را پخش می‌کنند و نیز با لامپ‌های UV در چهار رنگ قابل مشاهده است. ضمنا روی خود سند هم یکسری الیاف مرئی در چهار رنگ سبز، زرد، آبی و قرمز وجود دارد.

۴- طرح ایران چک

بقیه خصوصیت‌های امنیتی مربوط به طرح ایران چک‌ها است. در روی ایران چک‌های ۵۰ هزار تومانی طرح بارگاه حضرت امام رضا(ع)، حاشیه بالای این طرح، عدد ۵۰۰ هزار که در سمت چپ این حاشیه قرار گرفته و نیز عدد ۵۰۰ هزار که در زیر بارگاه قرار گرفته دارای مرکب برجسته هستند. همچنین نوشته ایران چک به فارسی و نوشته ۵۰۰ هزار ریال به صورت برجسته بوده و زبری آن زیر انگشتان دست قابل لمس است. علاوه بر این ، عدد ۵۰ با یازده خط در کنار آن در سمت راست ایران چک طراحی شده که برجستگی زیادی دارند و دقیقاً با انگشتان دست قابل تشخیص است. ارتفاع این برجستگی‌ها از ۱۵ تا ۱۱۰ میکرون است.

۵- شماره‌گذاری روی ایران چک

روی ایران چک‌ها دو نوع شماره‌گذاری وجود دارد که یک نوع آن شماره‌گذاری فارسی در بالای سمت راست ایران چک است و دو رقم سمت راست آن به عنوان چک‌دیجیت محسوب می‌شود. بدین معنی که شماره سریال و پیش‌سریال با یک الگوریتم خاصی به هم مرتبط شده و با اعداد ثابتی حرکت می‌کنند و پس از انجام یک سری عملیات خاص ریاضی عدد خاصی حاصل می‌شود که دو رقم سمت راست آن عدد به عنوان چک دیجیت انتخاب شده است. زمانی که تمام شماره‌های قبل از این دو رقم به سیستم داده شود، از روی چک‌دیجیت مشخص می‌شود که رمز و اصالت سند چگونه است. اگر اعداد دستکاری شوند دو رقم سمت چک دیجیت مسلما تغییر خواهد کرد که نشان دهنده ثبت غیر واقعی اطلاعات است.

در سمت چپ ( پایین ) روش شماره‌گذاری دیگری انتخاب شده است که روی ایران چک‌های سابق هم وجود داشت ولی استفاده چندانی از آن نشده بود ولی الان با توجه به طرحی که بانک مرکزی برای ایران چک‌های بانک مرکزی داده است، این شکل شماره‌گذاری به نام MICR در پایین سمت چپ قرار گرفته است و توسط ماشین‌های MICR خوان بلافاصله تمام اطلاعات ایران چک وارد سیستم می‌شود و احتیاجی به وارد کردن دستی اطلاعات نیست. اطلاعات ایران چک پس از یکبار ورود این شماره به سیستم، در تمام شبکه بانکی قابل تشخیص خواهد بود.

۶- مرکب حرارتی

روی ایران چک ۵۰۰ هزار ریالی لوگوی بانک مرکزی با مرکب ترمو یا حرارتی طراحی شده است. خاصیت مرکب ترمو این است که با قرار گرفتن انگشتان دست بر روی آن و یک مالش کوچک، طرح و لوگوی بانک مرکزی محو می‌شود و بلافاصله با کنار رفتن انگشت و قرار گرفتن طرح در دمای محیط دوباره به حالت اول بازخواهد گشت. مسلماً در اسناد مشابه‌سازی شده این ویژگی قابل ارائه نیست.

۷- مرکب ضد کپی

در زیر طرح بارگاه روی ایران چک ۵۰۰ هزار ریالی ، ۴ برگ با رنگ نارنجی وجود دارد که با مرکب ضد کپی طراحی شده است. این طرح در اسناد کپی یا اسکن شده به رنگ قهوه‌ای تیره یا مشکی تبدیل می‌شود.

۸- طرح ناقص دو طرف چک

دو ویژگی دیگر که بر روی ایران چک‌ ۵۰۰ هزار ریالی کار شده و توسط مردم قابل تشخیص است به نام سیترو یا طرح ناقص دو طرف چک معروف است که در اسکناس‌های دیگر نیز موجود است. این طرح به این شکل است که بخشی از طرح در روی سند کار شده وبخش دیگر در پشت آن و با قرار گرفتن در مقابل نور به صورت کامل قابل رؤیت است.

از خصوصیات سیترو این است که با عبور دادن آن از دستگاههای مشابه‌ساز، به هیچ عنوان امکان همپوشانی طرحهای رو و پشت که تکمیل کننده یکدیگر هستند وجود نخواهد داشت و با انحراف‌های عمودی و افقی در حد ۴ تا ۵ میلیمتر چاپ می‌شوند. بنابراین با قرار دادن سند در مقابل نور می‌توان با دقت در سیترو به عنوان یکی دیگر از ویژگی‌های امنیتی ایران چک اصالت سند را تشخیص داد.

طرح سیترو همچنین در مرکب ضدکپی که بخش دیگری از آن در پشت سند وجود دارد بکار رفته است و با قرار دادن سند در مقابل نور، ۴ برگ روی سند به صورت یک گل کامل دیده می‌شود که در اسناد جعلی این طرح نیز با انحراف چاپ شده است.

۹- طرح مخفی

از دیگر ویژگی‌های ایران چک ، طرح مخفی است که روی حاشیه بالای بارگاه در ایران چک‌ ۵۰۰ هزار ریالی وجود دارد . با قرار دادن ایران چک ۵۰۰ هزار ریالی به صورت افقی در مقابل نور عدد ۵۰۰ هزار در حاشیه بالای بارگاه دیده می‌شود و در سمت چپ این عدد نوشته لاتین ایران چک (IRAN CHEQUE) دیده می‌شود.

۱۰- مرکب نامرئی

ویژگی‌هایی که تاکنون نام برده شد، توسط مردم قابل تشخیص است و به اصطلاح به آنها ویژگی‌های مردمی گفته می‌شود. ایران چک‌های بانک مرکزی علاوه بر این ، دارای ویژگی‌های دیگری هستند که تخصصی بوده و به لامپ‌های خاص UV احتیاج دارد. در ایران چک‌های ۵۰۰ هزار ریالی در حاشیه پایین و بالای بارگاه مرکب فلورسنت کار شده است.

در پشت ایران چک‌های ۵۰۰ هزار ریالی با مرکب نامرئی عدد ۵۰ نوشته شده که درست روی واترمارک قرار گرفته است و فقط با لامپ UV و تابش اشعه ماوراء بنفش قابل رؤیت است. تشخیص این ویژگی یک کار تخصصی است که بانکها امکان انجام آن را دارند.

۱۱- طراحی خطی

یک کار تخصصی دیگر که در سازمان تولید اسکناس و مسکوک انجام می‌شود این است که طراحی تمامی اسناد امنیتی با نرم‌افزارهای امنیتی اجرا می‌شود و در این کار سعی بر این است که طراحی‌ها از نوع خطی باشد. در این نوع طراحی،از خطهای فوق‌العاده نازک در حد ۱/۰ میلیمتر و نازک تر استفاده می‌شود. تمام تصاویری که روی اسناد دیده می‌شود ، خطی است و به علت نزدیکی فاصله این خطوط به هم حتی زیر اسکنرها و دستگاههای کپی بسیار دقیق هم قابل تفکیک نیست و طراحی خطی تبدیل به حالت نقطه‌ای می‌شود. این ویژگی با ذره‌بین با ۵ برابر بزرگنمایی قابل رؤیت است. تمامی طرحهای پشت و روی ایران چک۵۰۰ هزار ریالی به صورت خطی و امنیتی است.

۱۲- ریز نوشته

ریزنوشته یا میکروپرینت نیز یک ویژگی امنیتی دیگر در ایران چکهای ۵۰۰ هزار ریالی است که توسط بانکها و بوسیله ذره‌بینی با ۵ برابر بزرگنمایی قابل مشاهده است. خطوطی در قسمت بالا و پایین حاشیه بالای بارگاه کار شده که نوشته ایران چک به صورت ریز نوشته شده و در حالت عادی به صورت خط دیده می‌شود و در صورت کپی یا اسکن شدن نیز یک خط را نشان می‌دهد.

ویژگیهای امنیتی ایران چک قابل رویت با چشم

۷ مورد از ویژگی‌های امنیتی اعم از موارد نخ امنیتی، واترمارک داخل کاغذ، سیترو داخل چاپ، طرح مخفی، مرکب ترمو بانک مرکزی، مرکب ضد‌کپی و به طور کلی برجستگی مرکب ایران چک‌ها مربوط به مردم می‌شود و به راحتی قابل رؤیت و تشخیص است. ممکن است در برخی موارد ، جاعلین به غلط نشان دهند که سند مجعول برجستگی لازم را دارد. ولی این کار توسط جاعلین به نحوی انجام می‌شود که برجستگی‌های روی سند موجب تو رفتگی پشت سند شده است. در حالی که ایران چک‌های اصیل به این شکل نیست بلکه مرکب در ارتفاعات مختلف روی سند قرار گرفته است.

علاوه بر این، اگر با یک دستمال کاغذی تمیز روی ایران چک اصیل کشیده شود، مرکب برجسته روی دستمال قرار گرفته و آن را رنگی خواهد کرد.

موارد MICR، چک دیجیت، قسمت‌های فلورسنتی پشت و رو شامل نمره و بخشی از طرحهای بالا و پایین طرح اصلی، طرح مخفی عدد ۵۰ که روی واترمارک از پشت کار شده که تنها با لامپ UV قابل رؤیت است و نیز الیاف مرئی و نامرئی که در داخل کاغذ قرار گرفته و الیاف نامرئی با لامپ UV قابل دیدن است و الیاف مرئی نیز دقیقا به صورت پراکنده و با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است. ویژگی میکروپرینت نیز از دیگر نکات تخصصی مورد توجه بانکها به شمار می‌آید و البته امکان تشخیص آن توسط مردم نیز با استفاده از ذره‌بین با ۵ برابر بزرگنمایی وجود دارد.

مورد طراحی خطی و اصالت نوع مرکب و کاغذ ایران چک‌ها نیز تنها توسط بانک مرکزی قابل تشخیص است. البته خصوصیت دیگری نیز در ایران چک‌های بانک مرکزی و اسکناس‌های دیگر وجود دارد که تنها توسط بانک مرکزی قابل خواندن و کنترل است و آن ماده خاصی است که در داخل سند بکار رفته و ماشین کنترل کننده آن تنها در بانک مرکزی ایران وجود دارد .