۰
شهرام شريف - هنوز هم همه ما نسبت به انبوه صندوق هاي پستي زرد رنگي که سال ها پيش تعداد زيادي از آن را در سطح شهر مي ديديم حس نوستالژيک داريم و حتي ماشين هاي زرد رنگ فعلي پست هم چنين حسي را در ما برمي انگيزد. با اين حال مشخص است که پست از آن زمان که پستچي فقط با کوله اي از نامه به منازل ما مراجعه مي کرد، تفاوت هاي زيادي کرده است. در حالي که حالانامه ها را ديگر در صندوق هاي پست الکترونيکي خود دريافت مي کنيم، خدماتي مثل کارت خودرو، کارت سوخت، کارت پايان خدمت، گذرنامه و گواهينامه يا بخشي از کالاهايي که اينترنتي خريد مي کنيم با پست به ما تحويل مي شود. با حسين مهري، مديرعامل شرکت پست ايران درباره اين تغييرات و کارکردهاي امروز شبکه پستي گفت وگو کرده ايم که مي خوانيد.

اگر بخواهيم بين آنچه شرکت پست را ۱۰ سال قبل تعريف مي کرد و آنچه امروز به آن «پست» مي گوييم نگاهي اجمالي بيندازيم، چه تفاوت هايي را مي توانيم مشاهده کنيم؟
شبکه هاي ارتباطي جديد مثل اينترنت، ماهواره و حتي شبکه هاي اجتماعي جديد روي پست تاثير قابل توجهي گذاشته و کارکردها و ماموريت هاي پست تغيير پيدا کرده است. به عنوان مثال ۱۰ سال قبل بسياري از کارها به طور فيزيکي انجام مي گرفت مثل ثبت نام دانشگاه ها، اظهارنامه هاي مالياتي و حتي ثبت نام سيم کارت. بسياري از اين کارها عموما از طريق پست صورت مي گرفت و شما مي ديديد که صف هاي طولاني مقابل باجه هاي پستي شکل مي گرفت اما الان همه به صورت الکترونيکي درآمده است. حتي مي بينيم که تبادل نامه ها که راه مهم ارتباطي مردم جهان بود الان به شکل وسيع تري با انتقال اينترنتي جايگزين شده است. اتحاديه جهاني پست در سال ۲۰۱۲ در کنگره اي که شکل گرفت، الزاماتي را براي پست در نظر گرفت که پست بايد سه وجهي شود و اين سه وجه را ايجاد شبکه الکترونيکي، شبکه مالي و شبکه فيزيکي به صورت توامان تعريف کرد.

شما اين سه شبکه را ايجاد کرديد؟

شبکه فيزيکي داشتيم، اما به تدريج در حال تکميل شبکه هاي الکترونيکي و مالي (پرداخت هاي الکترونيکي) هستيم. در واقع خدمات الکترونيکي متعددي امروز در پست انجام مي شود.

اتحاديه جهاني پست تاکيد دارد که خريد و فروش اينترنتي توسط شرکت هاي پستي انجام بگيرد يا اين شبکه پشتيبان بخش هايي باشد که اين گونه خدمات را ارائه مي کنند؟
اتحاديه کمک به رشد را تاکيد دارد. الان اگر پست چين را در نظر بگيريد، مي بينيد که خود يک شرکتي مثل «علي بابا» را ايجاد نکرده بلکه پست چين کمک مي کند براي توزيع محصولات اين شرکت يا آمازون يا eBay.

پس جهت گيري امروز پست به سمت خدمات رفته است؟
هم خدمات و هم (تحويل) کالا. يعني از «پست نامه» به اين سمت جديد رفته است. مثلادر دنيا در سال ۲۰۱۲ حدود ۵/ ۱ درصد کاهش پست نامه ها را داشتيم که در سال ۲۰۱۳ اين ميزان به ۵/ ۴ درصد رسيده و رشد منفي شتاب بيشتري گرفته است. در سال ۲۰۱۴ هم حدود ۶،۵ درصد کاهش را پيش بيني مي کنيم. اين کاهش پست نامه ها ناشي از گسترش خدمات الکترونيکي و اينترنتي است.

در خود ايران چطور؟ اينترنت باعث کاهش پست نامه ها شده است؟

ما در پست نامه ها در سال گذشته مقداري رشد داشتيم اما به تدريج پيش بيني مي کنيم با کاهش مواجه شويم به ويژه که وزارت ارتباطات روي پهناي باند و توسعه خدمات الکترونيکي کار مي کند و اين دسترسي بيشتر مردم به ابزارهاي اينترنتي که کار بسيار درستي هم هست، باعث کاهش پست نامه ها خواهد شد. اما البته با افزايش خدمات الکترونيکي شاهد رشد توزيع کالااز طريق پست خواهيم بود.

تا چند سال قبل بحث ضرر و زيان دهي بالاي شرکت پست ايران مطرح بود و حتي کار به جداشدن از وزارت ارتباطات و واگذاري به بخش خصوصي پيش آمد. حالاظاهرا آن مشکلات حل شده و روند مالي پست به حالت سر به سر در درآمد و هزينه رسيده است. چه استراتژي منجر به اين وضعيت شد؟
وقتي ما شرکت را بيش از يک سال قبل تحويل گرفتيم با يک زيان ۳۵۵۰ ميليارد ريالي روبه رو بود. بدهي هاي سنگيني به ذي نفعان داشتيم مثل هواپيمايي ها. پرداخت ها به همکارانمان بسيار پايين بود و بايد به شکل فوري از اين وضعيت خارج مي شديم. در آن زماني که من اين مسووليت را برعهده گرفتم فقط در دو ماه نخست ۳۲ ميليارد تومان از وزارت ارتباطات قرض گرفتيم تا بتوانيم حقوق پرسنل را پرداخت کنيم و جالب بود که با وجود اين وضعيت قبل ازما در سال ۹۲ حدود ۷۹۰ نفر استخدام نيروي جديد صورت گرفته بود در حالي که با تورم نيروي انساني مواجه بوديم و قادر به پرداخت حقوق هم نبوديم. طبيعتا اين روند نمي توانست ادامه پيدا کند و ما ستاد بحراني را شکل داديم که هم از جهت مالي، نيروي انساني و ساختار فني به اصلاح پست اقدام کنيم.

بخش عمده هزينه هاي پست نيروي انساني است؟

بله، ۹۰ درصد از هزينه ما نيروي انساني است و در اين دوره جلوي جذب نيروي جديد را گرفتيم و تا الان حدود ۱۷۰۰ نفر نيرو را بدون اخراج کاهش داديم و اين کار با بازخريد اختياري يا بازنشستگي پيش از موعد انجام شد. همين طور يکسري ادغام هاي دفاتر پستي و حذف برخي مراکز باعث سرعت گرفتن انتقال مرسولات شد يا با تغيير حوزه نامه رسان ها يا اصلاح ساختاري و کنار گذاشتن کارهايي که تخصص ما نبود مثل کنتورخواني قبوض آب و برق و تاکيد روي سرويس هاي ارزش افزوده عملاپست را سريع تر و کوچک تر کرديم. به جز اين ۱۰۱ رديف شغلي را هم کاهش داديم که به کاهش بوروکراسي پست کمک کرد.

چه تعداد نيروي انساني در پست مشغول به کارند؟
حدود ۴۲ هزارنفر که ۱۵ هزارنفر به طور مستقيم با ما کار مي کنند.

الان بيشترين رشد درآمدي در پست مربوط به چه سرويس هايي است؟
سرويس هاي ويژه و پيشتاز.

و کمترين؟
در برخي مراکز روستايي هنوز داريم سوبسيدهاي سنگيني را مي دهيم. مثلادر شهر تهران يک واحد هزينه ما ۳ واحد درآمد دارد اما در روستاها رساندن مرسوله هزينه هاي سنگيني را به ما وارد مي کند. يا در بحث انتقال مطبوعات هم داريم سوبسيد مي دهيم و البته در اين دو سال با تاکيد وزير محترم ارتباطات حتي يک ريال هم اين هزينه را افزايش نداديم که سياست درستي هم هست.

بحث گمرک پستي و مشکلاتي که در ورود کالااز طريق پست وجود دارد مورد انتقاد برخي از مردم است. مشخص است که پست امروز مي تواند نقش بسيار مهمي در واردات يا صادرات کالاها ايفا کند مثل کاري که شرکت هايي در چين انجام مي دهند و کالارا حتي رايگان به ايران حمل مي کنند. در پست ايران چقدر اين سياست وجود دارد که بتوان تسهيلات بيشتري براي صادرات و واردات در نظر گرفت تا خريدار يا توليد کننده دسترسي سريع تر و ارزان تري به بازارهاي بين المللي داشته باشد؟
پست رابطه تنگاتنگي با گمرکات دارد و همين چين را که مثال زديد براي خودش افزايش ترافيک ۲۵ درصدي سالانه را در نظر گرفته تا سال ۲۰۲۰ به ۵۰ ميليارد مرسوله برسند. در همين چين در سال ۲۰۱۴ رشد خريد اينترنتي باعث تعطيل شدن هزار فروشگاه شد و اين نشان مي دهد که رشد خريد و فروش اينترنتي باعث کاهش قيمت تمام شده و حذف واسطه ها مي شود.
ما هم جلسات متعددي با گمرک داشتيم تا بتوانيم بعد از تحريم هاي مالي خريد اينترنتي را در کشور رونق دهيم. مثلافروش و ارسال محصولاتي مثل زعفران يا گردو يا صنايع دستي. در بحث واردات هم الان تا سقف معيني کار را به نيابت از گمرک انجام مي دهيم ولي مشکلاتي هم هست مثلاهنوز گمرک اجازه خريد از مناطق آزاد را نمي دهد. ما بايد بخشي از ممنوعيت ها و سختگيري ها را کم کنيم تا بتوانيم جلوي قاچاق را بگيريم. استفاده از شبکه پستي اجازه ردگيري محصولات را مي دهد و اين فرصت خوبي براي گمرک است تا از اين شبکه در پست به خوبي استفاده کند و ما اين آمادگي را داريم.

طي سال هاي اخير شاهد رشد فروشگاه هاي اينترنتي در ايران هستيم که به افزايش ارسال مرسوله بسيار کمک کرده اند. برخي از آنها سعي مي کنند شبه پستي را راه بيندازند تا کالارا بر اساس کيفيت و سرعت مورد نظر خود تحويل دهند. از طرفي خود پست هم يک فروشگاه اينترنتي دارد. به نوعي هم پست بخشي از کاري را انجام مي دهد که در تخصص فروشگاه هاي اينترنتي است و هم آن فروشگاه ها کاري را مي کنند که در تخصص پست است.

شما برنامه اي براي تغيير اين شرايط داريد؟

کاملاحرف درستي است. ما اعتقاد داريم که رسالت ما توزيع است و بايد روي کيفيت اين موضوع کار کنيم ولي چون «بازار الکترونيکي» پست از قبل ايجاد شده ما هم اين کار را داريم انجام مي دهيم اما در حال فراهم کردن مقدماتي براي واگذار کردن آن به بخش خصوصي هستيم. از طرفي به دنبال بهبود وضعيت توزيع کالاهاي خريداري شده اينترنتي هستيم؛ به عنوان مثال همين هفته گذشته از يک شرکت توزيع کالاخواستيم چارچوب هاي مد نظر خودش را به ما اعلام کند، به جاي اينکه برود در جاهاي مختلف انبار درست کند بيايد فضاهايي را در نزديکي مراکز اصلي پست در اختيارش قرار دهيم و اين چنين هزينه هر دو طرف کاهش پيدا مي کند.

آيا آماري در مورد خريد و فروش اينترنتي از طريق پست داريد؟
در سال ۹۳ حدود ۵ ميليون و ۳۰۰ هزار مرسوله به ارزش ۳۲۰ ميليارد تومان از فروشگاه ها و شرکت ها قبول کرديم و تحويل مردم داديم. پيش بيني مان اين است که اين آمار امسال با حدود ۷ درصد رشد به ۴۰۰ ميليارد تومان برسد. ما البته هنوز در زيرساخت ها ضعف داريم به ويژه انبارهاي لجستيک. به همين دليل در حال اصلاح اين بخش هستيم تا به جاي اينکه مرسوله از يک نقطه به ساير نقاط کشور ارسال شود از ۸ نقطه در کشور توزيع شود.

آيا قراردادهايي با شرکت هاي خارجي براي توزيع کالادر ايران داشته ايد؟
با مشارکت بخش خصوصي به بحث خريد اينترنتي از فروشگاه هاي خارجي ورود پيدا کرديم. يک شرکت با eBay قرارداد بسته که امکان خريد مردم از اين سايت فراهم مي شود که از مهرماه صورت خواهد گرفت. يک شرکت ديگر با آمازون و علي بابا قرارداد بسته که مردم ايران بتوانند از اين سايت ها خريد کنند.

در مورد پروژه GNAF هم که روي اختصاصي شدن آدرس هاي فيزيکي مدت ها است داريد کار مي کنيد. اين اختصاصي شدن آدرس چه مزيت هايي دارد؟
در دنيا دو بحث وجود دارد که اين چه کسي است و کجاست. ما در ايران با شماره ملي مي گوييم شخص کي هست اما کد پستي ما نمي گويد که کجا هست. مردم ضرورتي به اطلاع رساني از مکان خود ندارند و از طرفي هر سازمان هم آدرس متفاوتي در صورتحساب ها براي مردم مي فرستد. در اين پروژه GeoCode National Address File هوشمندکردن نقشه و کد پستي به عنوان کد آدرس اختصاصي براي همه افراد مد نظر است. کليه خدمات به آدرس فرد لينک مي شود و همه ايرانيان يک آدرس اختصاصي خواهند داشت و حتي اگر جابه جا شوند اين را خود اطلاع مي دهند چون نياز به خدمات دارند.

پروژه در چه مرحله اي است؟
بهنگام سازي اماکن را از سال قبل شروع کرديم و حدود ۸۰ درصد مکان هاي شهري را بهنگام کرديم و پيش بيني مان اين است تا چند ماه آينده تمام کنيم. در بخش Geo Code شهر قم پيشگام است و به تدريج کارگروهي را با ابلاغ آقاي رئيس جمهور تشکيل مي دهيم و به سرعت اين بحث را در کشور اجرايي مي کنيم.
https://akhbarbank.com/vdcfvcdm.w6dvmagiiw.html
تازه ترین اخبار