بورس تهران معاملات سومین روز کاری هفته را بواسطه سه عامل، "تحرکات دقایق پایانی بازار یکشنبه" ، "رسیدن گزارش 9 ماهه مابقی شرکتها" و "برخی اخبار مثبت نظیر انتشار اوراق تبعی برای دو شرکت پرحاشیه گروه خودروسازی" ، با تقاضای بهتری آغاز کرد اما میل چندانی برای حرکات قوی رو به بالا نبود و لذا با گذر از دقایق ابتدایی رفته‌رفته عرضه‌ها بیشتر شد.

با عبور از نیمه‌های بازار، شاهد تشدید فشار فروش و ایجاد رنج منفی در طیف وسیعی از سهام بودیم تا جایی که بسیاری از نمادها افت روزانه 4 تا 5 درصدی را تجربه نمودند و بیش از 80 درصد از نمادها با افت قیمت به کار خود خاتمه دادند. در نتیجه این اتفاق تلخ، شاخص کل با افت 42 هزار واحدی تا ارتفاع دو میلیون و 759 هزار واحدی عقب نشست. ارزش معاملات 13 درصد کمتر از بازار یکشنبه و حوالی 9 همت گزارش شد و رقمی بالغ بر یک همت از چرخه بازار خارج شد .

برداشت ما از معاملات دو هفته گذشته این است که آن جریان پولی که بازار را از نیمه‌های آبان با رفتار هیجانی و رنج قوی حرکت می‌داد، (موقتا یا کلا) متوقف و خاموش شده و این یعنی بازار در مسیر جدیدی قرار گرفته است. به نظر در مسیر جدید نقش خبرها بیش از پیش بوده و حتی معتقدیم در دوره جدید، گزارش‌های مالی نقش برجسته‌تری خواهند داشت. این یعنی دیگر خبری از رشد دسته‌جمعی بازار نخواهد بود و هر سهمی به فراخور اطلاعات و خوراکی که به بازار می‌دهد، حرکت می‌کند. بنابراین کسب سود از بازار (در این مقطع) کمی سخت‌تر از گذشته خواهد بود.

البته انتظار ما از بازار دیروز بیشتر بود و برخی هم معتقدند رسیدن برخی اخبار سیاسی و اظهارنظر "مایک والتز"، مشاور امنیت ملی آمریکا درخصوص تصمیمات کلیدی برای ایران، منجر به فشار عرضه شده است. اما در طرف تقاضا هم همچنان برخی تماشاچی بوده و تا زمانی که حجم بالا نرود، تمایلی به خرید ندارند. البته این به معنای عدم رشد قیمت‌ها نیست و معتقدیم که سهام با شرایط بنیادی قوی‌تر در گزارش‌های 9 ماهه و ماهانه نور بالا می‌دهند، به مرور از پشت این چراغ قرمز گذر خواهند کرد و به آرامی راهی قیمت‌های بالاتری خواهند شد.

اما در ادامه این گزارش، اشاره به نکته‌ای خاص خواهیم داشت. با رسیدن گزارش‌های 9 ماهه برخی مدام این موضوع را مطرح می‌کنند که سود محقق شده شرکتها کمتر از دوره مشابه سال گذشته بوده و این یعنی اتفاق خاصی از نظر بنیادی رخ نداده است ! این تحلیل از اساس غلط و اشتباه است. چراکه ما تا پیش از فوت آن مرحوم (رئیس‌جمهور اسبق) با دولتی مواجه بودیم که شرکتها را از دو ناحیه نرخ فروش و بهای تمام شده تحت فشار می‌گذاشت و در آخر هم اگر سودی می‌ماند، به نفع خود مصادره می‌کرد. اما در دولت جدید، از ابتدای فصل پائیز فضا تغییر کرده و دست‌کم رشد دلار نیما باعث بهبود عملیات شرکتها شده است.

بخشی از این تغییرات به شکل خفیف‌تر در گزارش‌های 3 ماهه پائیز نمایان شده و بخش اصلی آن به گزارش‌های 3 ماهه زمستان و بهار 1404 موکول شده است. بنابراین به جای اینکه عملکرد پائیز شرکتها را با پائیز سال قبل مقایسه کنیم و یا قیاس بین سود شرکتها در دوره 9 ماهه امسال با سال قبل داشته باشیم، بهتر است عملکرد فصل پائیز را با تابستان مقایسه کنید و ببینید وضعیت شرکتها در فروش، حاشیه سود ناخالص و سود خالص به چه صورت بوده است. ضمن اینکه این موضوع برای همگان روشن شده که با دلار نیمای 70 - 80 هزار تومانی، چه تغییر و تحولاتی در انتظار سود سال آتی شرکتها خواهد بود.

بگذارید مثالی بزنیم. در سهام شپنا، شرکت در 3 فصل اخیر به سود 445 ریالی (بهار 90 ریال، تابستان 125 ریال و پائیز 230 ریال) رسیده است. این سود 48 درصد کمتر از دوره مشابه سال گذشته است. P/E-ttm شرکت در مقطع فعلی 7.4 واحد است و لذا برخی معتقدند شپنا در این سطوح ارزنده نیست !