بازار شنبه از همان دقایق ابتدایی بواسطه فروکش برخی ریسک‌های سیاسی و کاهش تنش نظامی با افزایش شدید تقاضا آغاز کرد و حتی در نمادهایی هم که طی مدت اخیر زیر فشار عرضه و قفل صف فروش بودند، شاهد چرخش 180 درجه‌ای در روند معاملات بودیم !

به‌ عنوان مثال پالایشی‌ها که از دو ناحیه گزارش‌های 6 ماهه و ریسک حملات نظامی زیر فشار عرضه بودند، به سرعت از قیمت‌های درصد منفی به صف خرید رسیدند. انصافا روز خاص و خوبی را پشت سر گذاشتیم و پس از مدت‌ها بازار رنگ تعادل به‌خود دید. البته به این نکته هم باید توجه داشت که مشکل اصلی بازار جنگ با اسرائیل نیست؛ بلکه مشکل در حکمرانی نظام اقتصادی و نرخ بهره بدون حساب و کتاب است که باعث شده رفتار بازارها به ‌رویدادهای مختلف عجیب و پیچیده باشد. بگذریم ... ! در نتیجه معاملات روز گذشته، شاخص کل با رشد حدود 24 هزار واحدی تا ارتفاع یک میلیون و 995 هزار واحدی پیشروی کرد و احتمالا برای امروز کانال 2 میلیونی را پس بگیرد. ارزرش معاملات با رشد خوب 60 درصدی به بیش از 3.2 همت رسید و رقمی بالغ ‌بر یک همت از سوی حقیقی‌ها وارد چرخه بازار شد ... ! در بازار دیروز 75 درصد نمادها سبزپوش بودند و ارزش صف خرید در پایان ساعت معاملات بیش از 1.5 همت برآورد شد.

گزارش امروز را با 4 موضوع مهم پیش می‌بریم. مورد اول مربوط به تحولات سیاسی است. بالاخره پس از چند هفته گمانه‌زنی و اخبار زرد، بامداد شنبه، پاسخ اسرائیل به حملات اخیر ایران را داشتیم. حملاتی که به‌ نظر بیشتر جنبه نمایشی داشت. البته ما تحلیلگر سیاسی نیستیم اما آنچه از اتفاقات اخیر برداشت می‌شود این است که به دلیل عدم حمله به تاسیسات، زیرساخت‌های انرژی، مراکز اقتصادی و ... و البته در پیش بودن انتخابات پیش روی آمریکا، به نظر موقتا طرفین دعوا از حمله مجدد و رویارویی جدید اجتناب کنند و (فعلا) غائله در همین نقطه به پایان برسد. این بازه زمانی می‌تواند فرصتی برای آرامش بازارها، تخلیه هیجان و فروکش ریسک‌های سیاسی باشد. تقابل‌های اخیر نشان داد نه ایران دست و پا بسته است و نه طرف مقابل. هر دو طرف قدرت ضربه زدن خود را به رخ یکدیگر کشیدند.

فراموش نکنیم که بخشی از افت اخیر بازار بواسطه ریسک جنگ بوده و لذا واکنش دیروز بازار کاملا به حق است اما بعید است به سرعت بتوانیم کل ریزش ناشی از اتفاقات اخیر را جبران کنیم. چراکه بازار برای خروج از وضعیت رکودی، نیاز به ایجاد برخی تغییرات در سیاستگذاری‌های اقتصادی دارد.
موضوع دوم مربوط به نشست روز گذشته سازمان بورس با برخی از ناشران بزرگ است. (نوش‌دارو بعد از مرگ سهراب) در این جلسه بخش اول بسته بهبود بازار که در جلسه روز پنجشنبه هیئت مدیره سازمان و مدیران عامل ارکان و نهادها نهایی شده بود، معرفی شد و و موارد زیر مقرر شد: (در انتهای هر یک موارد، نکات مهم و تحلیلی ارائه شده است)

۱- با توجه به‌ اهمیت عوامل بنیادی اثرگذار بر سهام شرکت‌ها، ناشران برنامه‌های خود برای بهبود سودآوری شرکت‌های زیرمجموعه در باقی‌مانده سال را به سازمان ارائه داده و در سامانه کدال منتشر کنند، به نحوی که عملکرد شرکت‌ها در نیمه‌ دوم سال، بهبود قابل ملاحظه‌ای نسبت به نیمه‌ی اول داشته باشد.

* مورد اول این بسته، بسیار کار نیک و پسندیده‌ای است؛ مشروط بر اینکه واقعا ناشرین عزیز دل به‌کار دهند و بطور مثال یک برآورد از میزان رشد درآمد و رشد سود خود برای نیمسال دوم در قالب شفاف‌سازی به همراه جدول حساسیت نرخ ارز بصورت رسمی در سامانه کدال منتشر کنند. به شکل واضحی روشن است که با عبور از قطعی‌های مکرر برق و رشد دلار نیما، فضای سودسازی شرکتها در نیمه دوم‌سال متفاوت خواهد بود و لذا صدور هرسیگنالی در این‌حوزه به‌سود بازار است.
۲- ناشران بزرگ اقدام‌های عملی و جدی برای حفظ ارزش ذاتی سهام شرکت‌های زیرمجموعه و گروه خود به عمل آورند.

* منظور از این بند، اقدامات حمایتی در خرید سهام است. یعنی فرض مثال هلدینگ خلیج‌فارس و غدیر یا توسعه معادن و فلزات از سهام خود حمایت کنند و خریدار سهام زیرمجموعه خود در بازار باشند. مشکل این بند این است که برخی از ناشرین خیلی پایبند به وعده‌ها و قول‌هایی که در جلسه می‌دهند نیستند و اتحادی بین آنها وجود ندارد !

۳- نهادهای مالی دارای صندوق‌های درآمد ثابت، نسبت به افزایش سهم سهام در پرتفوی خود بر اساس رویه‌های تعریف ‌شده اقدام کنند. در این خصوص، با توجه به لزوم کاهش ‌وزن سپرده‌های بانکی، منابع آزاد شده زمینه‌ حمایت از سهام ارزنده را فراهم می‌کند.

* شاید این بند، مهمترین بند بسته حمایتی باشد. اما این بند هم اما و اگر دارد. چراکه عدم کاهش نرخ بهره و چاپ اوراق مجدد باعث می‌شود تا این صندوق‌ها خرید اوراق دولتی را به خرید سهام ترجیح بدهند. بهتر بود که سازمان کف خرید سهام صندوق‌های درآمد ثابت را کمی افزایش می‌داد. چراکه تاکنون مدیران این صندوق‌ها فقط در جلسات با این موضوع موافقت می‌کنند، اما در عمل جرات انجام چنین ریسکی را ندارند ! البته چنانچه بازار سهام رونق بگیرد و قیمت‌ها صعودی شود، مدیرانی که از ظرفیت سهام برای پوشش سود خود، چنین ریسکی کرده باشند، در رقابت با سایر صندوق‌ها حرف بیشتری برای گفتن خواهند داشت.

۴- مسائل و محدودیت‌های اثرگذار بر سودآوری شرکت‌ها مانند قطعی برق و گاز، مسائل مالیاتی، حقوق دولتی، قیمت مواد اولیه و خوراک و ... به‌ویژه موارد باقی‌مانده در لایحه‌ بودجه به‌صورت مشترک توسط ناشران و سازمان پی‌گیری شود.

* درخصوص این بند اظهارنظر خاصی نمی‌توان داشت. معتقدیم مشکلات ساختاری کشور نظیر قطعی برق و گاز با جلسات و پیگیری‌ها رفع نخواهد شد. به نظر برای حل این مشکلات نیاز به تغییر تفکرات، اصلاحات ساختاری، براندازی قیمت‌گذاری دستوری و اجرای قانون برنامه هفتم توسعه داشته باشیم.
و نکته آخر اینکه، از دید ما، این جلسه خروجی بااهمیت و تاثیرگذاری نداشت و بیشتر جنبه خبردرمانی داشت ! چراکه بازار نیاز به 50 همت پول تازه نفس و آماده دارد. به شکل واضحی روشن است که عزیزان در سازمان بورس و ارکان بازار سرمایه، هنوز بحران را نپذیرفته‌اند ! روزهای قبل به این موضوع اشاره کردیم که مهم‌ترین کار برای فرار و نجات بازار از این شرایط، پذیرش بحران است. از آنجا که بانک مرکزی و برخی از ارکان بازار سرمایه خیلی همراه بورس نیستند، به نظر انتشار 50 همت اوراق تبعی با نرخ سود 35 درصدی برای عموم سرمایه‌گذاران می‌توانست یک سیگنال قوی و واضح برای بازار بفرستد و حتی صندوق‌های درآمد ثابت را مجاب به‌افزایش سهم سهام در دارایی‌های تحت مدیریت‌شان کند.