در شرایطی به مصاف معاملات آخرین روز کاری مهر ماه می‌رویم که سقوط آزاد قیمت‌ها ادامه‌دار است و بازار سهام از ناحیه ریسک سیستماتیک و ریسک‌های بنیادی در تنگنا قرار دارد.

روز گذشته وقتی مشخص شد که خبری از برنامه‌های حمایتی برای کمک به بازار نیست، به غیر از چند سهم که در قیمت‌های درصد منفی پر حجم و متعادل معامله می‌شدند، سایر نمادها در مسیر قفل‌شدگی و حفظ صف فروش (جهت کمتر پُر کردن حجم مبنا) قرار گرفتند ! حتی کار به جایی رسید که در نیمه دوم بازار، برخی از معامله‌گران تالار شیشه‌ای، استیشن‌های معاملاتی خود را به نشانه اعتراض ترک کردند. در نتیجه معاملات روز گذشته حدود 95 درصد نمادها در دامنه منفی معامله شدند و شاخص کل با افت حدود 20 هزار واحدی تا ارتفاع دو میلیون و 21 هزار واحدی عقب نشست. ارزش معاملات بواسطه تشکیل صف فروش در 600 نماد بازار به کمتر از 1.5 همت رسید و رقمی بالغ بر 410 میلیارد تومان از چرخه بازار خارج شد.

آخرین روز مهر ماه را در حالی پشت سر می‌گذاریم که از روز گذشته ناشرین در مسیر انتشار گزارش‌های میان‌دوره‌ای قرار گرفتند و امروز مابقی شرکتها صورت‌های مالی خود را منتشر خواهند کرد.

می‌دانیم و می‌پذیریم که این روزها کسی دل و دماغ و حال و حوصله بررسی گزارش‌ها و فضای سودسازی شرکتها را ندارد و تمام تمرکز معامله‌گران روی مسائل سیاسی و بی‌تفاوتی سیاستگذار به شرایط بازار است اما فراموش نکنیم که زندگی در خاورمیانه یعنی رویدادهای سیاسی همیشه خواهد بود اما آنچه این دو هفته را متفاوت‌تر از هفته‌های قبل می‌کند این است که تا پایان دهه ابتدایی آبان، دو جین گزارش مهم و خاص راهی کدال می‌شود. گزارش‌هایی که می‌توانند تا حدودی چشم‌انداز آتی شرکتها را روشن کنند. از این رو پیشنهاد می‌شود نیم‌نگاهی به کدال و گزارش‌ها داشته باشید. چراکه با بررسی این گزارش‌ها و قرار دادن فروش و سود شرکتها کنار قیمت و P/E و P/S می‌توان گزینه‌های خوبی را برای خرید و سرمایه‌گذاری شناسایی کرد.

فراموش نکنیم که دلار نیما هم شتاب خوبی در رشد گرفته و طی همین یک ماه حدود 2,500 تومان (میانگین هر هفته 600 تومان) رشد کرده و این یعنی اگر با همین فرمان پیش برویم، نیما تا انتهای پائیز می‌تواند قیمت‌های بیش از 52 هزار تومانی را هم ببیند. رویدادی که اثر مستقیم بر حاشیه سود شرکتها خواهد داشت. در حال حاضر تنها دلخوشی و امیدواری بازار و شاید تنها قول قابل حساب و کتاب دولت برای سهامداران نرخ نیما باشد. البته معتقدیم در عین بدبینی فعالان بازار، رشد دلار نیما یکی از بهترین اتفاقات ممکن برای سودآوری سالهای آتی شرکت‌ها (به‌ویژه صادرکننده‌ها) خواهد شد و شک نداریم به‌زودی آثار این موضوع را در فروش و صورت‌های مالی شرکت‌ها خواهیم دید. پس این موضوع را جدی بگیرید و حتی معتقدیم با عبور از انتخابات آمریکا، دولت در مسیر اصلاح نرخ بهره هم قرار خواهد گرفت ولی شاید در مقطع فعلی خیلی نتوان روی این موضوع و اثرات آن بحث کرد اما به نظر همانطور که همتی، بانک مرکزی را برای اصلاح دلار نیما تحت فشار قرار داد، فرزین را (در صورت تداوم ریاست) در مسیر اصلاح نرخ بهره هم قرار خواهد داد.  

بنابراین اگر درگیری‌ها رو به افول برود و فتیله جنگ پائین کشیده شود، بازار اهرم‌های خوبی برای رشد خواهد داشت. البته به احتمال بسیار قوی بازار تا زمان روشن شدن نتیجه انتخابات به سیاست نظاره‌گری و تماشاچی بودن خود ادامه می‌دهد و گویا سازمان هم بازار را به حال خود رها کرده است.

سه‌شنبه 15 آبان ماه انتخابات آمریکا برگزار خواهد شد و احتمالا تا صبح روز شنبه 19 آبان، تکلیف رئیس جدید کاخ سفید روشن خواهد شد. بنابراین فارغ از مباحث سیاسی که تا روز انتخابات و حتی پس از آن ادامه دارد، بازار تا انتهای هفته آینده درگیر کدال خواهد بود و پس از آن هم چشم به انتخابات آمریکا خواهد دوخت. به نظر این مدت 15 - 16 روزه زمان مناسبی برای بررسی گزارش‌ها و تحولات شرکتها جهت شناسایی گزینه‌های مطمئن و مناسب در بازار باشد.