اخبار بانک: داشتن دسته چک مزایای زیادی دارد از جمله اینکه نیازی به حمل مبلغ بالای وجه نقد نیست و از سویی دیگر می‌توان هزینه ای را در آینده پرداخت کرد. اما همه چیز به همین سادگی نیست.

به گزارش خبرنگار اخبار بانک، کسی که چک بلامحل صادر کند علاوه بر اینکه دادگاه او را به پرداخت مبلغ چک و خسارت وارده محکوم می‌کند به مجازات حبس و جزای نقدی محکوم خواهد شد، پس لازم است هنگام کار با چک هوشیار باشید و با دست خود، خودتان را گرفتار نکنید. از قانون چک هم مطلع باشیم تا به هر نحوی متضرر نشوید.

به گزارش اخبار بانک، در اینجا 40 نکته در مورد کار با چک را یادآور می‌شویم که از منابع مختلفی جمع آوری شده است.

۱- مبلغ چک باید به حروف نوشته شود و معمولاً مبلغ چک را یک بار به ریال و یک بار به تومان پشت سر هم می‌نویسند. مثلاً مبلغ ۱۰۰۰۰۰۰۰ ریال را اینگونه می‌نویسند : ده میلیون ریال معادل یک میلیون تومان.

۲- درقسمت در وجه باید نام کسی را که می‌خواهید چک را به او بدهید بنویسید. شما می‌توانید نام کامل و شناسنامه ای شخص را بنویسید و یا از واژه ی حامل و یا آورنده استفاده نمایید. اما نکته ی قابل توجه این است که در هنگام نقد کردن چک، باید شخص دارنده ی چک، آن را پشت نویسی و امضاء کند. اگر چک در وجه شخص مشخصی باشد، تنها آن شخص می‌تواند مبلغ آن چک را با ارایه ی مدرک شناسایی معتبر دریافت نماید و بانک آن مبلغ را به کس دیگری نمی‌پردازد. یعنی اگر چنین چکی مفقود شود یا به سرقت برود، قابل نقد شدن نیست. ولی چکی که در وجه حامل یا آورنده (فارسی واژه ی حامل) صادر شده باشد، بعد از پشت نویسی توسط هر شخصی قابل نقد شدن است. معمولاً افرادی که در بازار مشغول فعالیت‌های اقتصادی هستند، از چک‌های در وجه حامل استفاده می‌کنند، چون برخی معاملات آنها به صورتی است که طی توافق تاریخ را برای مثلاً سه ماه بعد از تاریخ آن روز معامله می‌نویسند و طرفی که چک را می‌گیرد نیز، آن چک را به شخصی دیگری می‌دهد یا اصطلاحاً آن را خرج می‌کند. چک‌های در وجه حامل گاهی چندین دست می‌گردند تا در تاریخ چک به بانک می‌روند و معمولاً توسط شخص ناشناسی نقد می‌شود. بنابراین لازم به نظر می‌رسد که در مورد چک‌هایی که در وجه حامل هستند، دقت و محکم کاری بیشتری انجام دهیم.

۳- مبلغ چک به عدد: در قسمت پایین سمت چپ چک معمولاً کادری قرار دارد که باید مبلغ چک را به عدد و در واحد ریال در آن بنویسیم. دقت کنید که صفرها را حتماً به صورت دایره‌هایی بنویسید که به عدد ۵ شبیه نباشند و همچنین از نوشتن نقطه به جای صفر خودداری کنید.

۴- امضاء: امضاء شخصی صادر کننده ی چک باید پای چک باشد تا این برگه معتبر گردد.

۵- صفرهای مبلغ چک را به صورت دایره‌هایی بنویسید که به عدد ۵ شبیه نباشند و از گذاشتن نقطه به جای صفر جداً خودداری کنید.

۶- اگر می‌خواهید بین تاریخ عددی و حروفی یکی را انتخاب کنید، حتماً تاریخ را به حروف بنویسید.

۷- سعی کنید از یک خودکار شخصی برای نوشتن چک استفاده کنید و از خودکار دیگران برای این کار استفاده نکنید، برخی خودکارها دارای جوهری هستند که بعد از نوشتن و گذشتن مدت زمانی، خودبه خود پاک خواهند شد و یا این قابلیت را دارند که با پاک کن، پاک شوند.

۸- بر روی بخش‌های دست نویس خودتان نوار چسب بچسبانید و با ناخن روی آنرا خط بیاندازید تا تا در صورت برداشت چسب، جوهر را از روی چک جدا کند.

۹- در کنار امضاء خود نام خود را بنویسید تا از روی دست خط شما امکان جعل آن از بین برود.

۱۰- مبلغ چک راکه باید روی قسمت جدا نشدنی دسته چک بنویسید، به نحوی بنویسید که بخشی از آن روی قسمت جدا شدنی دسته چک (چک) بیفتد و وقتی آن‌ها را کنار هم قرار می‌دهید، عدد کامل دیده شود.

۱۱- در صورت لزوم می‌توانید از کاربن استفاده کنید تا از جعل چک جلوگیری شود.

۱۲- وسایلی در بازار وجود دارند که برای بالا بردن امنیت چک و اسناد بهادار استفاده می‌شوند. از آن جمله می‌توان به دستگاه پرفراژ دستی اشاره نمود. این وسیله دارای تمام اعداد و چند شکل مانند ویلگول و / روی خود است و می‌توانید مبلغ چک را روی آن با استفاده از این ابزار حک نمایید تا از جعل آن جلوگیری شود. این وسیله را به کسبه توصیه اکید می‌کنم.


۱۳- امروزه با پیشرفت رایانه و حضور آن در منازل و محل کار ما، این امکان به وجود آمده است تا چک‌ها به کمک کامپیوتر و پرینتر (چاپگر) نوشته شوند و دیگر از دست استفاده نشود و احتمال جعل را کم کنیم. اکثر برنامه‌های حسابداری قابلیت چک نویسی را دارند و در ضمن نرم افزارهای تخصصی برای نوشتن چک هم در بازار به وفور وجود دارند.

۱۴- در صورتی که چک پشت نویسی و یا قلم خوردگی ندارد روی چک به صورت مشخص بنویسید “فاقد قلم خوردگی و پشت نویسی”. در صورتی که مجبور شدید توضیحی در پشت چک بنویسید، حتما بعد از امضاء کردن دور آن توضیح و امضاء خود را با ضربدر ببندید و برای اطمینان بیشتر روی آن را چسب نواری بچسبانید.

۱۵- در هر بخش چک که با دست چیزی می‌نویسید، جای خالی نگذارید و جاهای خالی را با خطوط ممتد ببندید و یا با ضربدرهای مشخص این کار را انجام دهید. مثلاً در کادر پایین چک که مبلغ چک را به عدد می‌نویسید، جای خالی جلوی آن را با خط ممتد پر کنید تا نتوان جلوی آن عددی دیگری اضافه نمود. این کار را برای نام دارنده ی چک و مبلغ به حروف و تاریخ نیز تکرار نمائید.

۱۶- حتماً شماره ی چک‌های خود را در جایی یادداشت کنید و در دسترس داشته باشید تا در صورت سرقت دسته چک بتوانید جلوی سوءاستفاده از آن را بگیرید. همچنین در صورت امکان از چک‌هایی که صادر می‌کنید یک نسخه کپی تهیه نمایید.

۱۷- حتماً از اعتبار شخصی که از او چک می‌گیرد مطمئن باشید. آدرس، مغازه و یا هر نشانه ای که بعداً قابل پیگیری باشد در اختیار داشته باشید.

۱۸- مبلغ چک را با دارایی‌های فرد مطابقت دهید. هرگز برای مبلغ‌های هنگفت از کسی که نمی‌شناسید چک قبول نکنید. مگر این که از دارایی و یا اعتبار وی مطلع باشید.

۱۹- اگر در معاملات چکی را گرفتید که در وجه حامل است و کسی که از او چک را میگیرید آن را صادر ننموده است، حتماً شماره ی آن شخص و نام وی را پشت چک بنویسد تا بعداً در صورت لزوم قابل پیگیری باشد.

۲۰- در هنگام نوشتن متن چک سعی کنید خودتان و با قلم خود متن چک را بنویسید، حتی اگر طرف مقابل مورد اعتماد شما باشد، هرگز اجازه ندهید دیگران متن چک را بنویسند و فقط با یک خودکار چک را بنویسید.

۲۱- در قسمت «مبلغ چک» میزان آن را هم به‌صورت ریال و هم تومان بنویسید و همچنین در قسمت «در وجه» سعی کنید که وجه را به اسم شخص بنویسید و تا می‌توانید از نوشتن کلمه حامل خودداری کنید.

۲۲- بعد از آن‌که اسم طرف را نوشتید، برای جلوگیری از سوءاستفاده احتمالی بنویسید که چک «بابت» چه چیزی صادرشده است مثلا در صورت عقد قرارداد شماره قرارداد و تاریخ آن را بنویسید

۲۳- در داخل شکل مستطیل که باید مبلغ به عدد نوشته شود سعی کنید از سمت چپ با کمترین فاصله به حرف «ر» در کلمه «ریال» شروع به نوشتن کنید و پس از نوشتن مبلغ در جلوی آن تا انتهای مستطیل خط تیره کشیده شود.

۲۴- پس از نوشتن عدد موردنظر برای جلوگیری از زیاد نمودن رقم، چسب نواری روی مبلغ چسبانیده شود.

۲۵- سعی کنید چکتان را به‌آرامی‌بنویسید و از شتاب‌زدگی و عجله در نوشتن خودداری کنید و تا آن‌جا که ممکن است بدون قلم‌خوردگی صادر شود.

۲۶- چنانچه بدون قلم‌خوردگی چک را نوشتید و امضاء کردید در بالای شکل مستطیل که رقم نوشتید این کلمه را امضاء کنید؛ × بدون خط‌خوردگی × و دو طرف آن را با علامت ضربدر ببندید.

۲۷- چنانچه در هنگام نوشتن دچار قلم‌خوردگی شدید ولو این‌که حرف یا یک عدد باشد پشت چک قید کنید که مبلغ فلان و تاریخ فلان صحیح است.

۲۸- در انتخاب امضاء برای چک سعی کنید از امضاء ساده که به‌راحتی قابل جعل باشد خودداری کنید و زیر امضاء نام و نام خانوادگی را به همراه تاریخ با خط خود قید کنید.

۲۹- پس از صدور چک ته چک را نیز کامل کنید و تاریخ چک و مبلغ چک و این‌که چک را به چه کسی داده‌اید حتماً قید کنید.

۳۰- از نمونه امضاء خود در قسمت ته چک و برگه و جلد دسته‌چک خودداری کنید تا چنانچه چک یا دسته‌چک مفقود شد یا مورد دستبرد قرار گرفت جعل نمونه امضاء صورت نگیرد.
۳۱- همیشه سعی کنید دسته‌چک را در جای امن قرار دهید تا به‌راحتی قابل‌دسترسی برای دیگران نباشد.

۳۲- چنانچه دسته‌چک یا یک برگ چک مفقود یا مورد سرقت قرار گرفت در اسرع وقت به بانک اطلاع دهید و طبق ماده ۱۴ قانون چک ظرف مدت یک هفته به دادسرا مراجعه نموده و ضمن طرح شکایت دستور قضایی را به بانک تحویل دهید. چنانچه به دادسرا مراجعه نشود و دستور قضایی صادر نگردد بانک مسئولیتی نخواهد داشت و می‌تواند وجه چک را پرداخت و یا چک را برگشت بزند.

۳۳- اگر در متن چک جعل و دست‌کاری صورت گیرد و یا مورد کلاه‌برداری قرار گیرد و یا اختلاف حساب وجود داشته باشد مطابق بند ۱۴ عمل نمایید و چنانچه معامله و یا قراردادی با چک صورت گرفت شماره چک و مبلغ چک و تاریخ آن حتماً در متن قرارداد قید شود.

۳۴- از ضمانت با چک نسبت به افرادی که نمی‌شناسید یا احتمال عدم پرداخت او را می‌دهید خودداری کنید.

۳۵- با توجه به مشکلات و تراکم کار در بانک و برای جلوگیری از برگشت خوردن چک سعی کنید مبلغ چک را یک روز قبل از موعد آن در بانک تأمین کنید و چنانچه در تأمین وجه چک در موعد مقرر دچار مشکلی شدید حتماً با دارنده چک هماهنگی کرده به او اطلاع دهید و از او درخواست مهلت نمایید تا با برگشت خوردن چک و بدحسابی مواجه نشوید.

۳۶- چنانچه چکی را بابت ضمانت یا تخلیه ملکی به‌طرف مقابل دادید حتماً از او رسید اخذ کنید.

۳۷ – بعضی از چک‌ها ۲ امضا بوده و یا با مهر پرداخت می‌شوند، خیلی از مواقع صادرکننده چک بقصد پرداخت نکردن یا تاخیر در پرداخت چک، این موضوع را عمدا از شما پنهان نموده و چک را با یک امضا یا بدون مهر تحویلتان می‌دهد. از آنجایی که مسلما این چک نقد نخواهد شد در صورت شکایت شما و سیر مراحل وقت گیر و طولانی حقوقی دست آخر با بیان اینکه “یادم رفت” یا “حواسم نبود” زمان ززیادی را از شما تلف نموده است. در اینگونه مواقع از فرد بخواهید در چک قید کند که این چک دو امضا نبوده و نیاز به مهر ندارد.در این صورت می‌توان از وی به جرم کلاه برداری شکایت نمود.

۳۸- بخاطر داشته باشید که کشیدن چکهای سفید امضا، تخلف محسوب میشود.

۳۹- هنگام رد و بدل شدن چک در قراردادها، اگر تاریخ چک شما با تاریخ تحریر قرارداد یکی باشد، می‌توانید آنرا به صورت کیفری دنبال کنید ولی اگر تاریخ بعد از تاریخ قرارداد باشد، چک شما وعده دار و حقوقی است.

۴۰- نوشتن متونی مانند “بابت ضمانت، بابت …..” و یا شزایط دیگری که نوشته می‌شود در عدم پرداخت چک توسط بانک هیچگونه تعهدی ایجاد نمی‌کند و با رعایت ارکان اصلی چک بانک موظف به نقد کردن چک می‌باشد.