داشتن مطالبات معوق دیگر برای بانک ها زشت نیست!

علی طالب زاده: مطالبات معوق در شبکه بانکی ایران اکنون به پاشنه آشیل آن مبدل گشته و ارقام های رسمی حاکی از معوق شدن حدود 105 هزار میلیارد تومان پول بانک ها حکایت دارد.هر چند که برخی از کارشناسان این رقم را حدود از 200 هزار میلیارد تومان عنوان می کنند.

البته در بحث مطالبات معوق اگر همین رقم رسمی 105 هزار میلیارد تومان را هم در نظر بگیریم می توانیم به عمق فاجعه قفل شدن و یا گم شدن پول شبکه بانکی دست یابیم.

حجم مطالبات معوق در پشت سد بانک ها آنقدر زیاد شده که به نظر می رسد این سد ترک برداشته و هر آن امکان شکسته شدن آن وجود دارد.

حال سوال اساسی این است که چرا این حجم عظیم مطالبات معوق برای شبکه بانکی رقم خورده است؟برای پاسخ دادن به این پرسش باید به سال های گذشته نگاهی انداخت.

در هشت سال دولت نهم و دهم نسخه ساده ای از سوی دولت سابق برای بانک ها نوشته شد.هر چقدر می توانید وام بدهید!این نسخه ساده در یک اقتصاد کاملا دولتی با بانک های شبه دولتی بسیار فاجعه بزرگی با خود داشت.

بانک ها مجبور بودند به هر شخص حقیقی و حقوقی ولو با یک نامه پاراف شده وام های کلان و سنگینی بپردازند.این تازه اول کار بود چراکه دولت وقت در بودجه های سنواتی و سفرهای استانی آنقدر تبصره های تکلیفی بر دوش بانک ها گذاشت که در سال های پایانی دولت دهم، در خزانه بانک ها چیزی به نام پول وجود نداشت که وام بدهند!

در کنار این دو موضوع عدم نظارت در پرداخت تسهیلات از سوی خود بانک ها نیز سبب شد افراد و شرکت هایی وارد گود دریافت تسهیلات میلیاردی شوند که سابقه خوبی نداشتند و اگر هم داشتند راه خرج کردن وام را بلد نبودند.این امر نتیجه ساده ای داشت،پولهای داده شده در قالب وام راه بانک ها را در پیش نگرفت و هنوز هم راه گم کرده اند.

متاسفانه براساس آمار های بین المللی ایران به لحاظ داشتن معوقات بانکی در رتبه های بالا ایستاده و این موضوع سبب شده یک هشتم نقدینگی کل کشور بولکه و بلااستفاده شود.

اما چرا این معوقات زنده نمی شوند؟برای این سوال پاسخ های بسیاری را می توان صف کرد.یکی از پاسخ های ساده این است که بخشی از این معوقات در اختیار افراد و گروههایی است که بانک ها توان مقابله با آن ها را ندارند.به زبان ساده زور این افراد و گروه بسیار پر زور تر از بانک هاست.

بخشی دیگر نیز مربوط به خود بانک ها می شود.عدم تودیع وثائق کافی و وافی سبب شده که دست مسوولان فعلی برای زنده کردن این پول ها بسته باشد.بعنوان نمونه پاراف کردن یک نامه برای دریافت وام کلان برای بانک هیچ سند متقن و کافی نیست که بتواند معوقه را زنده کند.

از سوی دیگر بسیاری از بانک ها در روش غیر علمی و ابداعی در ایران از معوقه شدن و ماندن بسیاری از طلب ها ابراز رضایت هم دارند!چراکه فرد مورد نظر سال به سال سود وام را می پردازد و این درآمد خوبی برای بانک به شمار می رود.

همچنین برخی بانک ها با اعطای وام صوری به فرد یا شرکت معوقه دار، معوقات را از سرفصل بدهی خارج و آنها را وارد سرفصل تسهیلات جدید و حتی درآمد می کنند.

با این وضعیت به نظر نمی رسد معوقات کلان که می تواند در فضای فعلی اقتصاد همچون خون تازه به رگ ها خسته اقتصاد باشد،احیا شوند.