عصر خودرو - بحث خودروهای اسپرت و جوانپسند، تنها محدود به کوپههای قدرتمند نیست. گاهی یک سدان اشرافی همچون مرسدس بنز S۶۳ AMG نیز میتواند جای خود را در میان جوانان باز کند. اصولا قشر جوان جوامع مختلف برای خرید خودرو، چند پارامتر همچون جمع و جور بودن، قابلیتهای دینامیکی مناسب، جذابیت بصری و در نهایت امکانات رفاهی همچون سیستم صوتی قدرتمند را مد نظر قرار میدهند که البته باید گفت این موارد در گزینههای مختلف، به نسبت کمتر و بیشتر مورد توجه قرار میگیرند. برای مثال، برای خرید یک کوپه قدرتمند، امکانات رفاهی چندان مهم نیستند و در بحث خرید سدان کامپکت، از ترشح آدرنالین بیشتر چشم پوشی میشود. چند لحظه صبر کنید ! این دقیقا همان فرمولی است که مزدا در تولید ۳ استفاده کرده است؛ خودرویی با چهره جذاب، ابعاد مناسب، امکانات قابل قبول در کنار پیشرانهای نه چندان قدرتمند، اما کم مصرف که از سال ۱۳۸۶ به ایران عرضه شد و ناگفته پیداست که با توجه به این شرایط از فروش خوبی نیز برخوردار بود.
اما نسل دوم این خودرو در سال ۱۳۸۹ به بازار ایران رسید؛ خودرویی که از ابتدا تا کنون با استفاده از قطعات خارجی، در داخل کشور مونتاژ میشود و در نمونههای صفر کیلومتر، حدودا ۱۴۰ میلیون تومان قیمت دارد؛ چیزی بالاتر از رقبای اصلی همچون کیا سراتو، میتسوبیشی لنسر ۱.۸، تویوتا یاریس صندوقدار و هیوندای النترا که با توجه به کهنه شدن چهره مزدا۳، قیمت این خودرو چندان هم معقول به نظر نمیرسد. پس اگر بر حسب سلیقه مزدا ۳ را انتخاب کنید، برای دریافت یک برچسب قیمت خوب میبایست به سراغ نمونههای کارکرده این خودرو رفته و نمونهای تمیز را انتخاب کنید. برای مثال، نمونههای ۸۹ این خودرو را میتوان با قیمت کمتر از ۹۰ میلیون تومان خریداری کرد؛ اما باید دید که با این ۹۰ میلیون تومان چه موردی دریافت میکنید؟! چه وضعیتی؟! آیا ارزش خریداری دارد؟
قدیمی اما هنوز هم جذاب
با اینکه تا این لحظه بیش از ۴ سال از عرضه دومین نسل مزدا ۳ در بازار جهانی میگذرد و با توجه به پرطرفدار بودن، چهره آن اندکی تکراری شده اما هنوز هم این خودرو جذابیت خود را حفظ کرده است. کما اینکه سومین نسل از مزدا۳ به بازار جهانی عرضه شده و گروه بهمن خودرو هنوز هم برنامهای برای مونتاژ یا عرضه این خودرو ارائه نکرده است. چهره دومین نسل، پویاتر از نسل نخست و البته مدرنتر طراحی شده. گرچه لبخند مضحک نقش بسته روی سپر جلوی این خودرو، به ویژه در رنگهای روشنتر و در نگاه اول چندان جذاب بهنظر نمیرسد؛ اما حالت طراحی چراغها، کش و قوسهای بدنه کاراکتری کاملا ژاپنی دارد. مزدا ۳ در۲ نوع سدان وهاچبک ۵ درب تولید شده که نمونه سدان، طولی برابر با ۴۵۹۵ میلیمتر و نمونه هاچبک ۹ سانتیمتر کوتاهتر است. خط کمر بالایی دستگیرههای درها را در بر گرفته و خط برآمده ای در بخش پایینی درها، تکمیلکننده نمای جانبی خودروست. اگرچه که دماغه پایین مزدا۳، حس پویایی را به بیننده منتقل میکند اما همین المان در کنار ارتفاع نسبتا زیاد پروفیل کلی و البته صندوق عقب کوتاه و قد بلند، حالتی عجیب ایجاد کرده. البته این ارتفاع زیاد به معنای بد ترکیب بودن خودرو نیست. به بیانی، ارتفاع بسیار کم رکاب قطور خودرو از سطح زمین به بیننده چنین حسی را القا میکند که البته همین موضوع از ضعفهای مشهور مزدا۳ نیز محسوب میشود؛ طوری که برای گذر از سرعتگیرهای آسفالتی، باید مسیر خود را کج کنید.
در بخش عقب نیز المانهای طراحی یک خودروی ژاپنی دیده میشود؛ چراغهای نازک و البته با ترکیب رنگ خاص محصولات جدید مزدا و نکتهای عجیب! در این خودرو نیز همچون سوزوکی گراند ویتارا یک مهشکن عقب در سمت چپ و یک چراغ دنده عقب داریم! دلیل این امر را میتوان در طراحی نازک چراغهای عقبی دید. اگرچه که شاید این ساختارشکنی و عدم تقارن، چندان به چشم نیاید. به جرات میتوان گفت که بیش از ۹۰ درصد مزدا ۳های داخل ایران، در دو رنگ سفید و مشکی (اکثرا سفید) خریداری شدهاند و دلیل این امر نیز چیزی جز نمود بهتر جزئیات خودرو در این رنگ نیست. البته باید گفت که کیفیت رنگ مورد استفاده در این خودرو چندان چنگی به دل نمی زند؛ چرا که در خودروی مورد آزمایش پس از ۴ سال و ۱۱۰ هزار کیلومتر کارکرد و حتی با وجود استفاده از پارکینگ؛ رنگ مشکی متالیک آن کمی کدر شده است. البته در پایان باید به این موضوع اشاره کرد که به دلیل مونتاژ این خودرو در ایران، قطعات ظاهری مزدا ۳ با قیمتهای نازل (در قیاس با برخی رقبا)، حتی ارزانتر از قطعات نسل گذشته این خودرو عرضه میشوند.
فقط همان آپشنهایی که نیاز دارید !
مزدا۳ اسباببازی اضافهای برای خودنمایی ندارد. منکر جذابیت برخی آپشنها همچون نورپردازی Moodlight داخلی، جا لیوانیهای مخفی و امثالهم نمیشویم؛ اما واقعیت امر این است که آیتمهای اینچنینی پس از مدتی استفاده از چشم افتاده و عادی میشوند. مزدا ۳ صندوقدار در ۳تیپ امکاناتی عرضه شده که نمونه مورد آزمایش از نوع تیپ نخست است. به همین خاطر در داخل کابین این خودرو به جای صندلیهای چرمی، روکش پارچهای میبینیم. اگرچه که این فومهای به ظاهر چرم، در دید ناظر جذاب و لوکس بهنظر میرسد؛ اما میبایست به راحتتر بودن صندلیهای پارچهای این خودرو اشاره کرد. همچنین ۲ تیپ نخست از استارت سوئیچی و بالاترین تیپ آن از استارتر دکمهای بهره میبرد. سیستم صوتی از دیگر امکانات حائز اهمیت برای قشر جوان به حساب میآید؛ در همین راستا در ۲ تیپ نخست این خودرو از اجرا کننده CD به همراه ۴ بلندگو و در نمونه فول آپشن از سیستم صوتی پیشرفته با نمایشگر (سفارشی) و ۶ بلندگوی کیفیتی استفاده شده که البته در نمونه مورد آزمایش از دستگاه پخش Pioneer مجهز به صفحه نمایشگر و دوربین دنده عقب استفاده شده بود.
جادهای تاریک را تصور کنید؛ ناگهان بر سر پیچی رسیده و دید کاملی نسبت به زاویه داخلی و ادامه مسیر خود ندارید. در این لحظه آپشنی تحت عنوان چراغهای فعال جلو یا AFS که در سومین تیپ این خودرو عرضه شده با روشن کردن راه پیش رویتان، قادر به رهایی شما از اتفاقی ناگوار خواهد بود. البته با این وجود، فقدان آینههای الکتروکرومیک برای ارائه دید بهتری از شیشه عقب در شب کاملا حس میشود. سیستم تهویه مطبوع خودکار به همراه گرمکن صندلیهای جلو با ۵ حالت و واکنش بسیار سریع، روکش چرم فرمان در تیپ دوم و سوم، غربیلک تلسکوپی فرمان، کروز کنترل، حالت خودکار برای بالابر تمامی شیشهها، کامپیوتر سفری با اعلام لحظهای مصرف سوخت در ۱۰۰ کیلومتر، تنظیم دستی عمودی نور چراغهای جلو با در نظر گرفتن ۳ حالت مجزا، فضای مجزای عینک آفتابی و غیره، از جمله امکانات این خودرو در نمونه مورد آزمایش بود که البته تا همین جا هم برای رفاه حال سرنشینان و راننده کافی بهنظر میرسد؛ گرچه این لیست در ۲ تیپ بالاتر تکمیل میشود.
۲ لیتری جسور!
همانطور که در ابتدای مطلب گفته شد، برای خرید برخی سدانهای کامپکت باید تا حدودی قید آدرنالین ناشی از گشتاور و قدرت را زد. مزدا۳ با ۲ پیشرانه ۴ سیلندر ۱.۶ و ۲.۰ لیتری در ایران عرضه شده که گروه بهمن خودرو برای نمونه ۲۰۰۰ سیسی جعبه دنده ۵ سرعته اتوماتیک/تیپ ترونیک و برای نمونه ۱.۶ لیتری، جعبه دنده ۵سرعته را برگزیده است. البته باید گفت که اکثر نمونههای سدان این خودرو از نوع ۲ لیتری و پیشرانه ۱.۶، بیشتر روی مزدا ۳های هاچبک قرار گرفته و نمونه مورد آزمایش نیز از این قاعده مستثنی نیست.
پیشرانه ۲ لیتری این خودرو که با کد LFX شناخده میشود، قادر به تولید ۱۴۷.۴ اسب بخار در دور بسیار بالای ۶۵۰۰ دور بر دقیقه است و همچنین گشتاور ۱۸۷ نیوتنمتری در دور میانی ۴۰۰۰ rpm، از دیگر ارمغانهایی است که با خرید مزدا۳ دریافت خواهید کرد. این عدد درست مشابه هیوندای النترای ۱.۸ لیتری و در حدود ۱۰ واحد کمتر از نسل جدید کیا سراتو بوده و این در حالی است که مزدا۳ از لحاظ قیمتی در بازهای بالاتر از خودروهای مذکور جولان میدهد. پشت فرمان قرار گرفته و توسط سوئیچ تاشو مزین به لوگوی مزدا، پیشرانه ۴ سیلندر این سدان جمع و جور را استارت میزنیم. پیشرانه پس از اندکی گلو صافکردن روشن شده و بعد از ساسات، دور موتور ثابت میشود. ۲ دایره پشت غربیلک خوشدست فرمان قرار گرفته که وظیفه نمایش سرعت، دور موتور، دمای آب پیشرانه و میزان سوخت باقیمانده در مخزن سوخت را بر عهده دارند و همچنین نمایشگر ساعت و کامپیوتر سفری روی کنسول ساده خودرو قرار گرفته است. با توجه به داشبورد پهن و علیرغم فاصله زیاد تا شیشه جلو، میدان دید خوبی خواهید داشت و تنها در بخش عقب و به خصوص شیشههای جانبی ردیف دوم، کمی ضعف احساس میشود.
جعبه دنده تیپ ترونیک را پس از فشردن ترمز در حالت D قرار داده تا پیش از هرچیز، عملکرد این گیربکس ۵ سرعته را بسنجیم. اصولا جعبه دندههای اتوماتیک به دلیل گردش دائمی حجم زیادی از روغن، پس از حدود ۱۰۰ هزار کیلومتر به سرویس نیاز پیدا میکنند؛ به همین خاطر در خودروی مورد آزمایش یا ۱۱۰ هزار کیلومتر کارکرد، تعویض دندهها با اندکی شوک خفیف و البته تاخیر در رسیدن به دنده اور درایو جهت کاهش مصرف سوخت در مسیرهای شهری همراه بود. البته با این وجود، به گفته مالک خودرو، تغییری در مصرف سوخت این مزدا ۳ ایجاد نشده و هنوز هم با هر باک بنزین ۵۵ لیتری، مسافتی بیش از ۶۵۰ کیلومتر را میپیماید. مزدا ۳ به لطف بهرهگیری از سیستم جعبه دنده کامپیوتری و همچنین نیروی کمکی الکترونیکی فرمان خودرویی راحت برای استفاده درونشهری به شمار میرود. همچنین با توجه به ابعاد نهچندان بزرگ این خودرو، برای یافتن جای پارک در کلانشهرها دچار چالش نخواهید شد. کمی آنطرفتر پدال گاز را به فرش خودرو گره میزنیم؛ جعبه دنده برخلاف نمونههای مورد استفاده روی خودروهای کُرهای (به ویژه ۲ رقیب کُرهای اصلی مزدا۳) به سرعت عکسالعمل نشان داده و مناسبترین دنده برای شتابگیری را انتخاب میکند.
صدای این ژاپنی جسور علیرغم حجم کم پیشرانه، بسیار جذاب بوده و با توجه به قرارگیری دور موتور خودرو در نزدیکی خط قرمز (محدوده حداکثر قدرت) شتاب خوبی ارائه میکند. با افزایش سرعت، فرمان سفتتر شده و در نتیجه حس اطمینان کامل از هدایت خودرو در سرعتهای بالا به راننده القا میشود، چرا که با رسیدن به پیچهای مختلف، خبری از کمفرمانیهای مشهور خودروهای کُرهای نبود. مزدا برای نگه داشتن این خودرو از ۴ ترمز دیسکی برای ۴ چرخ به همراه سامانه ضدقفل و تقسیم نیروی ترمز (EBD) استفاده کرده که با این وجود و در ترمز ناگهانی از سرعت ۸۰ کیلومتر بر ساعت، خودرو بدون حتی یک سانتیمتر خط ترمز توقف کرد. پس از قرارگیری جعبه دنده در حالت تعویض دنده به نکته جالبی خواهید رسید. در جعبه دنده مزدا ۳، همچون گیربکسهای سکوئنشال، با بالا دادن لیور، دنده کم و با پایین دادن آن به دنده بعدی خواهید رفت! که اگر در ابتدای رانندگی با این خودرو به این مکانیسم عادت نداشته باشید، برای تعویض دنده دچار اشتباه خواهید شد! اما در عوض حس بسیار خوبی به راننده القا میکند.
قیمت بالا برای خودرویی خوب !
مزدا ۳، هیوندای النترا، کیا سراتو و یا MG۶ و میتسوبیشی لنسر! سدانهای جمع و جوری که این روزها در بازار کمتر از ۱۴۰ میلیون تومان به خوبی جولان میدهند اما به هیچ وجه معلوم نیست که کدام بهتر است! مزدا ۳ با توجه به قیمت بالا و کاذب و از طرفی چهره کهنه، این روزها همچون گذشته مورد توجه قرار نمیگیرد. اما هموطن این خودرو، یعنی میتسوبیشی لنسر ۱.۸ با پیشرانه قدرتمند و جعبه دنده CVT، با وجود گزینهای همچون هیوندای النترای خوشقیافه، با اقبال چندان مناسبی مواجه نشد؛ هرچند که هنوز هم پتانسیل برای دستیابی به بازاری خوب وجود دارد. محصولات ژاپنی اصولا از استهلاک بسیار پایین و دوام فوقالعاده خوبی بهره میبرند؛ المانی قدرتمند که باعث میشود مزدا ۳ چهارساله هنوز هم تنها با سرویسهای دورهای، تعویض روغن و بازدیدهای سطحی، همچون روز نخست سرحال باقی بماند. نتیجه ساده است! مزدا۳، مرد میماند!