دنیای اقتصاد: پس از دو روز نوسان هیجانی در بازارها، روز گذشته آرامش بیشتری را در بورس و ارز شاهد بودیم؛ بهطوریکه شاخص سهام با رشد ۴۰۷ واحدی بخشی از افتهای ابتدای هفته را جبران کرد. هرچند هنوز نشانههای احتیاط مشهود بود، اما فشار فروش بورسبازان کاهش یافته بود و خریداران فعالیت بیشتری داشتند.
نرخ دلار نیز رشد محدود ۱۵ تومانی را زیر سطح ۴۷۰۰ تومانی تجربه کرد. وضعیت اشباع خرید در بازار ارز و کاهش تقاضای تکنیکالی موجب احتیاط خریداران دلار شد. همزمان برخلاف روزهای شنبه و یکشنبه عرضه بیشتری از سوی صرافیها صورت گرفت.
بیتوجهی بورس تهران به رشد دلار
همانطور که در گزارش روز یکشنبه «دنیای اقتصاد» تحت عنوان «سرگیجه بورسبازان» عنوان شد، فضای هیجانی موجود در بازار ارز در پی عوامل غیراقتصادی عامل ایجاد سردرگمی در میان معاملهگران بود و مانع از اتخاذ استراتژی مشخص برای ماندن یا خروج از دادوستد سهام شده است.دلار از ابتدای دی ماه به واسطه تحولات گوناگون همچون برخی ناآرامیهای داخلی و همچنین قبل و بعد از اعلام نظر ترامپ درخصوص برجام رفتاری هیجانی در پیش گرفته است؛ بهطوری که در این بازه زمانی شاهد رشد حدود ۱۲ درصدی این ارز بودهایم. هر چند در شرایط عادی، افزایش نرخ دلار اثرات مثبتی بر وضعیت سودآوری شرکتهای صادرات محور بازار سهام به جا میگذارد، اما در حال حاضر فعالان بازار سهام بر این اعتقادند که رشد کنونی نرخ دلار تحت تاثیر عوامل غیراقتصادی بوده است.
موضوعی که سبب بیواکنشی بازار به این عامل شده است. به عبارتی دیگر در زمان تاثیرگذاری یک عامل غیراقتصادی بر بازارها، رابطه همبستگی که باید بهطور مستقیم ایجاد شود، بر هم خورده و افزایش ریسکگریزی (کاهش ریسکپذیری) فعالان بازاررا در پی داشته است. در این حالت نه تنها این موضوع، اثر مثبتی بر بورس تهران نمیگذارد، بلکه میتواند برعکس عمل کند؛ چرا که در این زمان سرمایهگذاران دارایی خود را به سمت بازارهای کمریسکتر یا به اصطلاح امنتر همچون دلار و سکه انتقال میدهند. موضوعی که طبیعتا سبب تشدید فشار فروش در بازار سهام میشود. واکنش منفی بورس به جهش نرخ دلار در بازار ارز در جریان معاملات روز یکشنبه خود تاکیدکننده سنگینی سایه ریسکهای سیستماتیک بر سر بازار است.
روز گذشته اما شاهد آرام شدن نسبی فضای بازار ارز بودیم. این آرامش نسبی به بازار سهام نیز تسری پیدا کرد و این بازار تا حدودی با کاهش التهاب همراه شد. این موضوع اما به معنای تخلیه کامل استرس از بورس تهران نیست. جزئیات معاملات دیروز بازار سهام نیز نشان میدهد همچنان نگرانیها وجود دارد. در این خصوص میتوان به دو دسته از معاملهگران یعنی خریداران و فروشندگان در بورس تهران اشاره کرد. در بررسی دادوستدهای این دو گروه ۴ مدل رفتاری قابل شناسایی است که نشان میدهد با وجود کاهش التهابات در بازار، همچنان نگرانیهایی وجود دارد که عمدتا از ریسکهای سیستماتیک نشات میگیرد. در واقع به خاطر ابهامات زیادی که همچنان وجود دارد، با قطعیت نمیتوان درخصوص آینده سخن گفت. در هر حال آنچه عیان است وابستگی شدید آینده بازار به آرامش در فضای سیاسی کشور است که بهطور خاص به صحبتهای شب گذشته رئیسجمهور و همچنین فضای آتی بازار ارز ارتباط دارد.
مدل رفتاری فروشندگان سهام
۲- دسته دیگر اما معاملهگرانی هستند که با رشد محدود قیمت سهام و فاصله گرفتن آن از کفهای روانی متداول در میان فعالان بازار سهام، اقدام به فروش میکنند. این گروه از فروشندگان نیز تاییدکننده این موضوع هستند که همچنان هیجان و التهاب موجود در بازار سهام بهطور کامل تخلیه نشده است و هنوز نگرانیهایی وجود دارد.
مدل رفتاری خریداران بورسی
۲- گروهی دیگر را عمدتا سرمایهگذارانی تشکیل میدهند که با نگاهی کوتاهمدت و سفتهبازانه وارد گردونه معاملات بازار سهام شدهاند. این دسته از معاملهگران بر این اعتقادند که با وجود کاسته شدن از التهابات بازار ارز، قیمتهای کنونی نیز برای برخی از سهام موجود در بورس تهران از جذابیت بسیار بالایی برخوردار است. این سرمایهگذاران با فرض پایداری دلار در قیمتهای فعلی، روی سهامی که نرخ دلار از اهرم سنگینتری برای افزایش سودآوری برخوردار است، وارد میشوند. خریدارانی که البته از سیگنالهای تکنیکال نیز بهره میگیرند. (در معاملات روز گذشته نیز بخش عمده رشد بورس در این دسته از سهام همچون پتروشیمیها دیده شد.)
مروری بر بازگشایی بازارهای جهانی
تغییر نرخ یورو و ین بر شاخص دلار اثرگذار خواهد بود. نوسان شاخص دلار نیز روند قیمتها در بازارهای جهانی را دستخوش تغییراتی خواهد کرد. قیمت مس دیروز با رشد ۸/ ۰ درصدی همراه شد و به ۷۱۰۰ دلار در هر تن رسید. بهای روی نیز با رشد ۲۵/ ۰ درصدی تا سطوح ۳۴۱۵ دلار در هر تن افزایش یافت. همچنین دیروز آلومینیوم با رشد ۸/ ۰ درصدی، ۲۲۳۸ دلار در هر تن معامله شد. قیمت سرب نیز با افزایش ۶/ ۰ درصدی به سطوح ۲۶۰۳ دلار در هر تن در بورس لندن رسید.در این میان اگرچه روند تغییرات قیمتی فلزات پایه و محصولاتی همچون نفت همچنان قطعیتی ایجاد نمیکند، با وجود این رشد نسبی محصولاتی همچون مس و روی در بازارهای جهانی، از اخبار مساعدی است که همچنان پشتوانه رشد سودآوری شرکتهای مرتبط به حساب میآیند.
در بازار چه گذشت؟
بررسی روند صنایع بورسی در روز گذشته نشان میدهد از ۳۸ صنعت مورد بررسی، شاخص ۱۵ صنعت با رشد همراه شد و ۱۸ صنعت نیز معاملات روزانه خود را با افت پشت سر گذاشتند. (شاخص ۵ صنعت بدون تغییر ماند). بیشترین بازدهیهای دیروز بورس تهران از آن صنایع تک نماد شد. به این ترتیب در این میان گروه زغالسنگ به واسطه رشد قابل توجه تک نماد خود (کطبس) بیشترین بازدهی را (۸۸/ ۴ درصد) در میان صنایع بورسی کسب کرد. پس از آن نیز گروه زراعت با تک نماد «زمگسا» با رشد ۶/ ۴ درصدی همراه شدند. در مقابل اما انبوهسازیها با تحمیل زیان حدود ۷/ ۱ درصدی به سهامداران خود در قعر جدول بازدهی روز گذشته صنایع بورسی قرار گرفتند. در عین حال روز گذشته خودروییها با دادوستد ۶۱ میلیون سهمی بیشترین حجم معاملات را به خود اختصاص دادند. بیشترین ارزش معاملات نیز به میزان ۳۱ میلیارد تومان به نام پتروشیمیها ثبت شد.
این گروه علاوه بر در اختیار داشتن بیشترین ارزش معاملات، ۴ نماینده نیز در فهرست نمادهای با بیشترین اثر بر رشد شاخص داشت. در این میان نماد «فارس» در پی حضور پررنگ حقوقیها در دو سمت دادوستد در صدر نمادهای موثر بر شاخص قرار گرفت. «جم» نیز در پی پوشش مناسب سودآوری در ۹ ماه ابتدایی سال، روز گذشته در پی افزایش تقاضا از جانب حقیقیهای بازار به این فهرست راه یافت. در مجموع دیروز شاهد رشد قیمتی بیش از ۷۰ درصدی نمادهای زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی بودیم.بیشترین افزایش قیمت روز گذشته بورس تهران نیز به نماد معاملاتی شرکتهای شهد، پارس دارو، صنایع جوشکاب یزد، معادن منگنز ایران و نگین طبس اختصاص پیدا کرد. در مقابل اما نماد معاملاتی شرکتهای داروسازی زهراوی، بینالمللی توسعه ساختمان، کشت و صنعت پیاذر و کارخانجات تولیدی شیشه رازی بیشترین کاهش قیمت دوشنبه بورس تهران را تجربه کردند.
همگام با بازیگران بازار
در آن سوی بازار نیز حقیقیها بیشترین تحرک خود را در نماد معاملاتی شرکتهای نفت سپاهان، سرمایهگذاری غدیر و کالسیمین دیدند. به این ترتیب دیروز حدود ۵/ ۳ میلیون سهم «شسپا» به پرتفوی سهامداران حقیقی منتقل شد. این جابهجایی رقمی معادل ۵ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به پرتفوی این گروه از معاملهگران منتقل کرد. «وغدیر» نیز دیروز مورد توجه سهامداران حقیقی قرار گرفته است. نماد معاملاتی شرکت سرمایهگذاری غدیر در این روز شاهد تغییر مالکیت ۳ میلیارد تومانی به نفع این معاملهگران بود.
در «فاسمین» نیز ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار سهم به ارزش ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان در مسیر حقوقی به حقیقی منتقل شد.در میان صنایع ۳۸ گانه بورس تهران نیز بیشترین معاملات سهامداران حقیقی بازار روی نمادهای زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی متمرکز شد. به این ترتیب دیروز خالص تغییر مالکیت پتروشیمیها افزون بر ۶/ ۵ میلیارد تومان و به نفع معاملهگران حقیقی بازار رقم خورد. پس از پتروشیمیها نیز بیشترین خرید حقیقیها در میان گروه چند رشتهای صنعتی و پالایشیها صورت گرفت.در آن سوی بازار اما معاملهگران حقوقی بیشترین خرید خود را در نمادهای زیرمجموعه گروه بانکها به میزان یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان انجام دادند.